Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej


Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej: artykuł nr 153

2004-12-07 06:45:00 Nauka w Polsce i na świecie

Ile waży ryjówka - najmniejszy ssak w Europie, a ile największy - żubr, czym się żywią i jakie mają zwyczaje - odpowiadają naukowcy z Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży w wydanej właśnie książce "Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej".

JAK RADZI SOBIE ŁASICA

Najmniejszy ssak drapieżny na świecie, łasica, jest "energooszczędna" - pisze Karol Zub.

Po to, by nie stracić za dużo energii i się ogrzać, odpoczywając w norach gryzoni wyściela je futerkiem ze swych ofiar.

W Puszczy Białowieskiej żyje 57 gatunków ssaków, w tym 33 chronione, 12 z nich jest w Polskiej Czerwonej Księdze, a 14 - na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody.

Aż 18 białowieskich ssaków to gryzonie, sporo jest też nietoperzy - 12 gatunków, jest też 12 gatunków drapieżników.

Najpopularniejszymi gryzoniami są nornica ruda i mysz leśna, najrzadszymi gryzonie nadrzewne - popielice, orzesznice i koszatki.

"Ich skryty tryb życia i długi okres hibernacji zimowej powodują, że należą one do grupy najmniej poznanych zwierząt Puszczy Białowieskiej" - piszą Krystyna Stachura, Magdalena Niedziałkowska i Kamil Bartoń w eseju o różnorodności ssaków leśnych.

OD KILKU GRAMÓW DO KILKU TON

Najmniejszy ssak Puszczy Białowieskiej, ryjówka malutka, waży zaledwie 3,5 g. Puszcza Białowieska jest jedynym miejscem w Polsce, gdzie występuje ryjówka średnia.

Największy ssak to oczywiście żubr - może osiągać wagę 400-900 kg. Wbrew pozorom w stadzie żubrów przewodzi krowa, a samce są raczej samotnikami.

Naukowcom udało się uratować ten gatunek od zagłady, ale żubry wciąż kryją przed nimi tajemnice. Jedną z nich jest choroba powodująca stany zapalne narządów płciowych samców. Do dziś nie wiadomo na pewno, co ją powoduje.

Obcy w Puszczy Białowieskiej jenot, który w latach 50. przywędrował z terenów byłego ZSRR, jest "lokatorem" w norze borsuka.

A takie nory to niekiedy prawdziwe zabytki. Najstarsza borsucza nora w Puszczy Białowieskiej powstała w 1825 roku i jest zasiedlana przez te zwierzęta do dziś. Ma kilka wejść, a jej korytarze mogą się ciągnąć przez kilkaset metrów.

DRAPIEŻNE I KOPYTNE

Największym wrogiem jelenia w Puszczy Białowieskiej jest wilk - wynika z badań białowieskich naukowców.

W latach 2000-2003, gdy naukowcy obserwowali 32 jelenie - dzięki obrożom telemetrycznym, osiem z tych zwierząt zagryzły wilki.

Naukowcy zbadali, że wataha, składająca się z 4-5 wilków, zabija średnio jednego ssaka kopytnego co drugi dzień. Obliczono, że wilki zjadały rocznie 72 jelenie ze 100 hektarów puszczy.

Rysie lubią jeść przede wszystkim sarny. Dorosły ryś zabija rocznie 67 różnych ssaków kopytnych.

ŻYCIE W OSTATNIM LESIE

Książka to opis wieloletnich badań nad ssakami Puszczy Białowieskiej - ostatniego lasu pierwotnego na niżu europejskim.

Powstała po to, by przybliżając życie i zachowania ssaków wskazać na konieczność ich ochrony.

Publikację - 20 esejów pod redakcją prof. Bogumiły Jędrzejewskiej i dyrektora ZBS, prof. Jana Wójcika - wydano w dwóch wersjach językowych - polskiej i angielskiej.

Jest ona efektem realizacji przez ZBS PAN projektu Centrum Doskonałości UE w Ochronie Bioróżnorodności i Badaniach Ssaków w Europejskich Systemach Lądowych BIOTER, w ramach V programu ramowego Unii Europejskiej. ZBS ma status takiego centrum od dwóch lat.

Źródło:PAP - Nauka w Polsce, Izabela Próchnicka
www.naukawpolsce.pap.pl

6 grudnia 2004

mba

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z nauki w Polsce i na świecie