Bezcenny regulator - bagna


Bezcenny regulator - bagna: artykuł nr 2935

2006-07-16 22:38:36 Ekologia

Zmniejszenie przyrostu drzew, susza i wzrost zagrożenia pożarowego - to konsekwencje znacznego obniżenia poziomu wód gruntowych w Polsce. Najlepszymi zbiornikami zatrzymującymi wodę są torfowiska. Dlatego idea małej retencji wodnej, choć spóźniona o kilkanaście lat, stała się niezmiernie popularna i jest wprowadzana w życie w państwowych lasach.

Utrata wody z torfowiska powoduje powstawanie tzw. lokalnego leja depresyjnego, który negatywnie oddziałuje na sąsiednie tereny. Jak podkreśla prezes Dolnośląskiej Fundacji Ekorozwoju Krzysztof Smolnicki, mokradła znacznie zmniejszają straty związane z powodziami, suszami i erozją gleb. Mogą też służyć jako tanie, a skuteczne oczyszczalnie dla naszych rzek i strumieni.

"Musimy jednak pamiętać, że człowiek, produkując coraz więcej zanieczyszczeń, może bardzo łatwo doprowadzić do +zatkania+ tych naturalnych filtrów" - ostrzega Smolnicki.

Mokradła zatrzymują więcej zanieczyszczeń chemicznych dostarczanych z terenów położonych powyżej niż większość ekosystemów lądowych i wodnych.

Systemy wodne położone poniżej mokradeł czerpią korzyści zarówno z zatrzymywania przez nie zanieczyszczeń, jak i z możliwości dopływu z ich terenu naturalnych odżywczych substancji organicznych.

W akcie prawnym, jakim są Zasady Hodowli Lasu, podkreślono obowiązek zapewnienia trwałości istnienia, a w razie potrzeby odtwarzania i renaturyzacji wszelkich torfowisk, zabagnień i źródlisk oraz naturalnych, nieregulowanych cieków wodnych. Także przepisy obowiązujące Administrację Lasów Państwowych, zarządzającą blisko jedną trzecią powierzchni naszego kraju, uwzględniają szczególna rolę mokradeł w lasach.

Niestety, dotyczą one przede wszystkim mokradeł śródleśnych. W przypadku lasów na siedliskach mokradłowych nadal stosowane są techniki gospodarowania szkodliwe dla ekosystemów i układów hydrologicznych.

SZKODLIWA BEZMYŚLNA MELIORACJA

Zasady Hodowli Lasu nakładają obowiązek realizacji programów zwiększania retencji wodnej w tych nadleśnictwach, które mają lasy na suchych siedliskach. Tworzenie zbiorników wodnych przyczynia się bowiem do wzbogacenia różnorodności biologicznej poprzez powstawanie nowych siedlisk roślin i zwierząt wodno-błotnych, niejednokrotnie rzadkich, zagrożonych i chronionych gatunków.

Często jednak budowa zbiorników retencyjnych wiąże się z degradacją mokradeł - na przykład wtedy, kiedy polega ona na wybieraniu pokładów torfów w przeświadczeniu, że doprowadzi to do dotarcia do otwartego lustra wody. Tymczasem wysoki poziom wody w torfowisku uzależniony jest od torfu, zatem po jego usunięciu strata wody jest nieunikniona i nieodwracalna.

Najpoważniejszym zagrożeniem dla mokradeł jest jednak ich odwadnianie. W świetle obowiązujących obecnie przepisów, ewentualne odprowadzanie okresowego nadmiaru wody z siedlisk wilgotnych i podmokłych ma być ograniczone do wyjątkowych sytuacji i realizowane w sposób odwracalny.

Wszelkie działania należy poprzedzać szczegółowymi studiami hydrologicznymi i przyrodniczymi danego siedliska, zgodnie z oceną zespołu specjalistów wielu dziedzin.

MOKRADŁA POD OCHRONĄ

Przyrodnicy podkreślają, że udostępnianie mokradeł powinno mieć miejsce tylko w takim zakresie, w jakim jest to możliwe bez szkody dla przyrody.

W wielu obiektach, na przykład w Poleskim i Biebrzańskim Parku Narodowym, na torfowisku koło Zieleńca w Górach Bystrzyckich, a także powszechnie w Finlandii i Szkocji, stosuje się kładki dla zwiedzających. Buduje się także specjalne wieże widokowe (na przykład na torfowisku koło Zieleńca w Sudetach) i zamaskowane czatownie do obserwowania ptaków.

W ostatnich latach Klub Przyrodników przygotowuje inwentaryzację mokradeł dla kilkunastu nadleśnictw w Polsce północno-zachodniej, zawierającą wszelkie informacje potrzebne dla racjonalnego zarządzania ekosystemami mokradeł na tych terenach.

PAP – Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z ekologii