80-rocznica restytucji żubra


80-rocznica restytucji żubra: artykuł nr 6092

2009-01-28 21:59:56 Zoologia

W 2009 roku przypada 80-rocznica restytucji, czyli ocalenia żubra od zagłady w Puszczy Białowieskiej, obecnie światowej ostoi tego gatunku. Z tej okazji ukazał się właśnie specjalny numer pisma "Matecznik Białowieski" wydawanego przez Białowieski Park Narodowy (BPN). W ramach obchodów tej rocznicy, we wrześniu odbędzie się w Białowieży międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona tematyce ocalenia żubra jako gatunku - poinformowała dyrektor BPN Małgorzata Karaś. Ukazał się także okolicznościowy kalendarz planszowy.

Dzisiejsze stado białowieskich żubrów wywodzi się od żubrów o imionach Borusse (samiec) oraz samic o imionach Biserta i Biskaya, które w 1929 r. i w 1930 r. przywieziono do Białowieży z ogrodów zoologicznych. Jak podają w artykule w "Mateczniku Białowieskim" Małgorzata Karaś i Małgorzata Bołbot, żubry te przywieziono ze zwierzyńców w Niemczech i Sztokholmie.
W połowie XIX wieku w Puszczy Białowieskiej żyła rekordowa liczba żubrów - 1,8 tys. Najwięcej żubrów zginęło podczas I wojny światowej, gdy w te rejony przybyli Niemcy. Żubry były zabijane na mięso i wywożone do Niemiec, w tym samym celu polowała na nie również miejscowa ludność - piszą Małgorzata Karaś i Małgorzata Bołbot.

Po I wojnie światowej nie było już w puszczy żubrów. Zaczęły się jednak starania, by je przywrócić. Spisu wszystkich żyjących wówczas na świecie 54 żubrów (12 z nich dało potem początek całej obecnej światowej populacji żubra) dokonało utworzone w 1923 roku w Berlinie Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. W 1924 roku w Puszczy Białowieskiej powstało nadleśnictwo "Rezerwat", które stało się zaczątkiem Białowieskiego Parku Narodowego.

W 1930 roku przyszedł na świat pierwszy białowieski byczek. Po II wojnie światowej w Puszczy Białowieskiej żyły 22 żubry, w tym czasie na całym świecie było ich 90.

W ramach restytucji pierwsze żubry wypuszczono na wolność w Puszczy Białowieskiej w 1952 roku. Były to samce Pomruk i Popas. Pierwsze cielę w wolnym stadzie - cieliczka Potyczka -urodziło się pięć lat później.

W 2007 roku w polskiej części Puszczy Białowieskiej było 439 żubrów. Trwa tegoroczne liczenie, ocenia się, że jest ich teraz około 450.

Karaś i Bołbot piszą, że kondycja żubrów jest dobra, restytucja na pewno się powiodła, ale "trzeba być czujnym", bo trudno przewidzieć czy kondycja tych zwierząt dalej będzie dobra.

Stado jest ze sobą bardzo spokrewnione. Trwają wciąż badania genetyczne nad wyjaśnieniem przyczyny nekrotycznego zapalenia napletka u samców.

Jak piszą w artykule w "Mateczniku Białowieskim" wieloletni badacze tych zwierząt Małgorzata i Zbigniew Krasińscy nowym zagrożeniem dla żubrów może być tak zwana choroba niebieskiego języka wywoływana przez wirusa. "Zarazek jest przenoszony przez drobne kilkumilimetrowe owady z rodzaju Culiciodes po polsku określane jako kuczmany" - podają autorzy artykułu. Choroba wywodzi się z Afryki i prawdopodobnie trafiła do Europy wraz z importowanymi zwierzętami.

W 2007 r. i 2008 r. tę chorobę zaobserwowano u żubrów w Niemczech. Na podstawie obserwacji tempa "przesuwania" się przypadków tej choroby na wschód naukowcy oceniają, że za dwa lata ta choroba może wystąpić w Polsce. Dlatego wskazują na konieczność przygotowania programu profilaktyki.

Obecnie żubry są w ponad dwustu zamkniętych hodowlach na świecie i w ponad trzydziestu wolnych i półwolnych. W sumie to ponad 3 tys. sztuk. Żubr jest w Czerwonej Księdze Zwierząt, jako gatunek wciąż zagrożony.

W Białowieskim Parku Narodowym działa Ośrodek Hodowli Żubrów zajmujący się hodowlą (monitoring zdrowotny, dokarmianie zimowe) wolnego stada w puszczy oraz hodowlą zamkniętą w Rezerwacie Pokazowym Żubrów.

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z zoologii