Animal Planet: ŻYCIE SSAKÓW - przełomowy serial poświęcony historii naturalnej: artykuł nr 6239
2009-05-04 19:18:27
Obecnie na świecie występuje ponad 5000 gatunków ssaków. Zwierzęta te przeżyły dinozaury i przystosowały się do bytowania w różnych środowiskach. Ssaki charakteryzują się stałą temperaturą ciała. Przed utratą ciepła chroni je pokrywa włosowa. Prawie wszystkie są żyworodne, a matki karmią swoje oseski, oczywiście, własnym mlekiem. Przyjrzymy się z bliska tym niezwykłym stworzeniom, od gigantycznych płetwali błękitnych, po mierzące zaledwie parę centymetrów ryjówki. Zobaczymy powolne leniwce i superszybkie gepardy, mało atrakcyjne golce i prześliczne niemowlęta.
„ŻYCIE SSAKÓW”
(ang. The Life of Mammals)
Premiera w Animal Planet: sobota, 30
maja, o godz. 19:00
Kolejne odcinki: w każdą sobotę, o godz. 19:00
„My, ludzie, wciąż jesteśmy częścią sieci życia, tej skomplikowanej
układanki zwierząt i roślin, dzięki której powstaliśmy” – mówi David
Attenborough, gospodarz programu.
Życie ssaków to opowieść o kilku tysiącach gatunków, które przeżyły
dinozaury i podbiły najdalsze zakątki planety. Dzięki temu, że w
utrzymaniu ciepłoty ciała ssakom pomagają grube futra, a rozwijające
się młode są chronione i żywione wewnątrz organizmu matki, zwierzętom
tym udało się skolonizować każdy skrawek globu. Życie ssaków
przeczesuje Ziemię, aby pokazać, że adaptacja do danego miejsca wywarła
głęboki wpływ na sposób poruszania się, kojarzenia w pary i rozmnażania
ssaków.
Życie ssaków, które powstawało w Ameryce Południowej i Środkowej, w
Stanach Zjednoczonych, Arktyce, Australii, Indiach, na Madagaskarze i w
Zachodniej Afryce, śledzi zarówno rzadko spotykane, jak i dobrze znane
gatunki. Zdjęcia wymagały nie tylko nowoczesnych kamer, ale też
ogromnej cierpliwości. Poprzez swoje historie, Attenborough odpowiada
na najważniejsze pytania: dlaczego ssaki mają tak wiele rozmiarów i
kształtów? Dlaczego są tak inteligentne i co prowokuje je do tak
skomplikowanych zachowań społecznych? Co sprawia, że ssaki potrafią
adaptować się do życia w tylu różnych środowiskach i żywić się tak
różnymi pokarmami?
Program okrzyknięto serialem „zapierającym dech w piersiach”, pełnym
„niesamowitych zdjęć i inteligentnych komentarzy”. Attenborough, będący
u szczytu swoich narracyjnych możliwości, „szpieguje” samicę
australijskiego dziobaka i jej malutkie młode w gnieździe przy pomocy
supernowoczesnej kamery (to pierwsze tak dokładne zdjęcia tego
nieuchwytnego zwierzęcia), pomaga nadgorliwym szympansom rozgryźć kilka
trudnych orzechów i odbywa swoje pierwsze w życiu bliskie spotkanie z
największym ze wszystkich ssaków - gigantycznym płetwalem błękitnym.
Życie ssaków jest pokazem uroku i erudycji, entuzjazmu i żądzy przygód
dziś 77-letniego Davida Attenborough. Ten dziarski przyrodnik w
całkowitych ciemnościach podąża śladami samotnego lamparta w północnych
Indiach, pływa z wydrami morskimi u wybrzeży Kalifornii i
półtoratonowymi, czterometrowymi manatami w wodach Florydy oraz zwiesza
się z liny wśród koron drzew w Wenezueli, aby zbadać życie wyjców
rudych. Serial obrazowo tłumaczy, dlaczego ssaki są najbardziej złożoną
i zróżnicowaną grupą zwierząt, jakie kiedykolwiek zamieszkiwały Ziemię
– od najmniejszych – 5 centymetrowych ryjówek malutkich - po największe
- płetwale błękitne. Od najwolniejszych – leniwce - po najszybsze –
gepardy. Od najbrzydszych – golców – po najpiękniejsze – tygrysy
syberyjskie.
Twórcy Życia ssaków mają nadzieję, że serial ten poszerzy wiedzę
społeczeństwa na temat spraw środowiska i jego ochrony. Jak mówi
Attenborough: „my [ludzie] wciąż jesteśmy częścią sieci życia, tej
skomplikowanej układanki zwierząt i roślin, dzięki której powstaliśmy.
Jednak pod pewnym względem różnimy się od wszystkich żyjących dotąd
gatunków. Po raz pierwszy w historii jeden gatunek decyduje o
przetrwaniu wszystkich pozostałych.
Odcinek 1:
Tajemnica sukcesu
(ang. A Winning Design)
Emisja: 30 maja,
godzina 19:00
Sir David Attenborough wyrusza w podróż po całym świecie, aby zbadać,
jaka kombinacja cech zapewniła ssakom ewolucyjny sukces. W Arktyce
obserwuje polujące lisy polarne i wyjaśnia korzyści płynące ze
stałocieplności. W Australii odnajduje dziwaczne ssaki – kolczatkowate
i dziobaki, które są pod pewnym względem podobne do gadów –składają
jaja. Po raz pierwszy w historii filmów przyrodniczych David
Attenborough, posługując się najnowszą sondą optyczną, podgląda
nowonarodzonego dziobaka, karmionego przez matkę typowym tylko dla
ssaków życiodajnym mlekiem. Z kolei australijskie torbacze pokazują
swój szczególny zwyczaj – ich maleńkie, nieukształtowane jeszcze młode
wpełzają w bezpieczną kieszeń matki, gdzie kontynuują rozwój, karmiąc
się jej mlekiem. Zróżnicowane terytorium Australii obfituje w
różnorodne ssaki: misie koala na drzewach i wombaty w śniegu, kangury
rude na pustyni i kangury skalne na skałach. Attenborough wybiera się
też do Środkowej i Południowej Ameryki, gdzie obserwuje przystosowane
do życia w wodzie japoki. Dzięki użyciu kamer na podczerwień powstają
wyjątkowe zdjęcia japoków w ich naturalnym środowisku. Odcinek kończy
spojrzenie na dominującą odmianę ssaków (w tym ludzi), których młode
rozwijają się wewnątrz macicy, a pokarmu dostarcza im łożysko.
Odcinek 2:
Łowcy owadów
(ang. Insect Hunters)
Emisja: 6
czerwca, godzina 19:00
Pierwsze ssaki, które pojawiły się na Ziemi, żywiły się owadami,
występującymi wtedy w dużej ilości. Niektóre z bezpośrednich potomków
tych ssaków jak ryjówki malutkie i jeże nie zmieniły swoich zwyczajów
żywieniowych, podobnie jak pangoliny i mrówkojady, specjalizują się w
hurtowym zbieraniu insektów. A jeszcze inne, jak nietoperze wyruszyły w
ślad za owadami w powietrze.
Odcinek 3: Roślinożercy
(ang. Plant Predators)
Emisja: 13
czerwca, godzina 19:00
Nasz świat jest zielony. Rośliny na Ziemi występują w ogromnych
ilościach, ale też stanowią spore wyzwanie – duża ich część jest
ciężkostrawna. Ssaki odpowiedziały na tę trudność zupełnie niezwykłą
adaptacją żywieniową – potężnymi zębami trzonowymi i wyspecjalizowanym
układem pokarmowym. Jednak zbieranie wystarczającej ilości takiego
pożywienia zabiera sporo czasu, przez co ssaki mogą być wystawione na
niebezpieczeństwo ze strony mięsożerców. Aby temu zapobiec roślinożerne
zwierzęta zaczęły zbijać się w ogromne stada i wypracowały własne
śmiercionośne narzędzia.
Odcinek 4: Mistrzowie
siekaczy
(ang. Chisellers)
Emisja: 20
czerwca, godzina 19:00
Najwięcej składników pokarmowych roślin znajduje się w korzeniach i
nasionach. Ssaki, aby wykraść te zasoby potrzebują specjalnych narzędzi
– ostrych jak brzytwy przednich zębów, na przykład do otwierania
orzechów (jak u aguti i wiewiórek). Wiele gryzoni, takich jak szczury
kangurowe, zbiera nasiona w misternie zbudowanych gniazdach lub norach.
Natomiast, inne gatunki są tak wyspecjalizowane, że spędzają całe swoje
życie pod ziemią, np. golce, które żywią się, walczą i rozmnażają w
całkowitych ciemnościach.
Odcinek 5: Mięsożercy
(ang. Meat Eaters)
Emisja: 27
czerwca, godzina 19:00
Przez ekran przewija się plejada mięsożerców, zdobywających najbardziej
energetyczny i najbogatszy w składniki odżywcze pokarm. Na skutej lodem
północy, lisy polarne gromadzą żywność, aby przetrwać zimę. Dalej na
południe lamparty i tygrysy stały się samotnymi łowcami, którzy
ostrożnie podchodzą zwierzynę, upatrzoną na kolejny posiłek. W
północnych Indiach Sir David Attenborough czeka nocą na niebezpiecznego
myśliwego, który może skusić się na kozy domowe. Kamery na podczerwień
„śledzą” samotnego lamparta. Natomiast poszukiwanie największego ze
wszystkich kotów – tygrysa syberyjskiego – pokazuje, do czego zdolne są
drapieżniki poszukując nowych terenów łowieckich. Wchodzą one w
konflikt z człowiekiem i ostatecznie padają jego ofiarą.
Odcinek 6: Wszystkożercy
(ang. The Opportunists)
Emisja: 4 lipca,
godzina 19:00
Zwierzęta wszystkożerne w pełni konsumują to, co akurat znajdują wokół
siebie – mięso i rośliny. Ten odcinek serialu pokazuje, jak delikatne
łapki szopa pracza wyszukują pożywienie zarówno na lądzie, jak i pod
wodą. Dziwacznie wyglądające świnie babirusa potrafią wyczuć delikatny
zapach dojrzałego owocu rozchodzący się wśród gęstej tropikalnej
roślinności, natomiast skunksy w Teksasie żywią się małymi
nietoperzami. Łatwo przystosowującymi się do otoczenia wszystkożercami
są między innymi szopy, które hibernują się w okresach niedostatków.
Natomiast niedźwiedzie grizzly w okresie dostępności łososi mogą
pochłonąć nawet 30 tysięcy kalorii dziennie. To ponad dziesięciokrotnie
więcej niż dorosły człowiek. Ludzie zajmują coraz większe obszary
naturalnych środowisk ssaków, przez co stają się one coraz bardziej
zagrożone... Jednak wszystkożercy, tacy jak: szopy, lisy, świnie,
szczury, a nawet niedźwiedzie, coraz częściej znajdują schronienie w
wioskach i miastach.
Odcinek 7: Powrót do wody
(ang. Return to the water)
Emisja: 11
lipca, godzina 19:00
U wybrzeży Kalifornii David Attenborough zakłada piankę do nurkowania,
płetwy i maskę, aby zbadać ssaki żyjące w oceanie. Pływa z wydrami
morskimi i przekonuje się, że nigdy nie zdołałby dorównać ich
naturalnej zręczności. Wydry sypiają w morzu, a do snu zakotwiczają się
przy pomocy krasnorostów, które owijają wokół ciała. Na Florydzie
Attenborough po raz pierwszy w życiu pływa z manatami – łagodnymi,
ogromnymi ssakami, żywiącymi się roślinami wodnymi. Te czterometrowe
podwodne „krowy” ważą ponad 1,5 tony i w ciągu dnia zjadają ilość trawy
morskiej równą 10% wagi własnego ciała. U wybrzeży Południowej Karoliny
Sir David obserwuje zdolności rybołówcze delfinów butlonosych, które
łączą siły przy odpływie i zaganiają małe ryby na brzeg, a następnie
wyławiają je w sposób, który wymaga nie tylko inteligencji, ale też
umiejętności planowania. Natomiast u wybrzeży Kalifornii, Attenborough
rusza w maleńkiej łodzi na spotkanie z największym ze wszystkich ssaków
– płetwalem błękitnym. Dowiemy się, dlaczego zwierzę takiej wielkości
nie mogłoby przetrwać na lądzie.
Odcinek 8: Życie na
drzewach
(ang. Life in the Trees)
Emisja: 18
lipca, godzina 19:00
Życie na drzewach ma ogromne plusy: zapewnia mnóstwo jedzenia i ochronę
przed drapieżcami żyjącymi na ziemi. W tym odcinku zobaczymy ssaki,
które lubią życie na wysokiej stopie. Góralki przylądkowe spacerują po
nisko zawieszonych gałęziach akacji, dzięki przysysającym się do
podłoża łapkom z wilgotnymi i gumowatymi podeszwami. Leniwce i lorisy
potrafią ciasno przylgnąć do gałęzi, posługując się wszystkimi czterema
kończynami. Mrówkojady czteropalczaste wykorzystują swoje chwytne
ogony, aby uwolnić łapy do jedzenia (po włamaniu się do termitiery).
Wiewiórka szara słynie ze swej zwinności, a latające wiewiórki potrafią
szybować w powietrzu na dystansie nawet 90metrów. W północnym
Queensland w Australii, Sir David Attenborough prezentuje owocożerne
nietoperze, nocujące w największych koloniach na półkuli południowej.
Ich populacja obejmuje 20 milionów osobników, dla porównania, populacja
ludzi w Sydney wynosi zaledwie trzy miliony. Z kolei na Madagaskarze
lemury wypełniły każdą niszę i żyją tuż obok drapieżnych olbrzymich
mangust, które dorównują im zwinnością.
Odcinek 9: Awans społeczny
(ang. The Social Climbers)
Emisja: 25
lipca, godzina 19:00
Małpy, czy to ze szkarłatnymi pyskami, czy z niebieskimi pupami, należą
do najbardziej ubarwionych ssaków. Sir David Attenborough przygląda się
tym tęczowo zabarwionym zwierzętom, których zdolność widzenia kolorów
daje im ogromną przewagę w wynajdowaniu dojrzałych owoców i liści.
Attenborough, zwieszony na linie wysoko wśród koron drzew Wenezueli,
obserwuje wyjce rude, którym doskonały wzrok pomaga wybrać tylko
najlepsze liście. Sprytne kapucynki żyjące na drzewach porastających
moczary Kostaryki, potrafią otwierać muszle małż. W przymglonym świetle
zachodnioafrykańskiego buszu, kolorowe wzory na twarzach makakowatych
służą za ważny przekaz dla innych małp i pozwalają stworzyć niezwykłe
przymierze przeciw drapieżnikom. Mózg małp triumfuje nad tężyzną
fizyczną, co jest szczególnie dobrze widoczne przy walkach godowych
makaków manga. Zmiana klimatu zmusiła pawiany do zejścia z drzew na
trawiaste obszary. Pawiany żyją jednak w dużych grupach, aby odstraszać
drapieżców, a umiejętności społeczne tych małp są wysoko rozwinięte.
Odcinek 9: Strawa dla
umysłu
(ang. Food For Thought)
Emisja: 1
sierpnia, godzina 19:00
Ludzie są ssakami, które w pewnym momencie ewolucji rozwinęły niezwykle
ważną umiejętność. Zaczęły chodzić w wyprostowanej pozycji. Dlaczego?
Być może dlatego, że żyły w wodzie lub jej pobliżu. Być może dodanie
skorupiaków do naszej diety, złożonej dotąd z warzyw i padliny, dało
naszym mózgom bodziec, którego potrzebowaliśmy, aby móc rozprzestrzenić
się po całym świecie? Udomowienie zwierząt i uprawa roślin umożliwiła
nam dalsze zwiększenie żywieniowych zasobów. Świat przyrody miał ulec
ważnej transformacji.
(ang. The Life of Mammals)
Premiera w Animal Planet: sobota, 30 maja, o godz. 19:00
Kolejne odcinki: w każdą sobotę, o godz. 19:00
Wybrane wiadomości z
- Puzzle od Animal Planet
- Odwiedź niezwykłe szympansie sanktuarium, gdzie potrzeby małp są najważniejsze na świecie!
- Nowy serwis internetowy kanału dokumentalnego PLANETE
- Travel Channel: Nieustraszony Podróżnik
- Radio i telewizja w Cafe News
- Apel o kampanię ekoedukacyjną w TVP
- PLANETE - filmy dokumentalne w formacie 16:9