Unikatowe stanowiska gniewosza plamistego: artykuł nr 780
2005-06-04 04:49:02 Zoologia
Jedna z największych w naszym kraju populacja gniewosza plamistego - węża, mającego status gatunku wysokiego ryzyka, narażonego na wyginięcie - żyje w powiecie słubickim (Lubuskie). Gad ten należy do najsłabiej poznanych na terenie Polski. Od lat 90. jego badaniem zajmuje się dr Bartłomiej Najbar z Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Gniewosz plamisty (Coronella austriaca), nazywany potocznie miedzianką, należy do rodziny węży właściwych (Colubridae).
Żywi się przeważnie jaszczurkami zwinkami i dlatego występuje przede
wszystkim tam, gdzie one - tj. na nasłonecznionych terenach półotwartych i
otwartych, zarośniętych niską roślinnością. W polskiej czerwonej księdze
zwierząt ma status gatunku wysokiego ryzyka - narażonego na wyginięcie.
Jak podkreśla dr Najbar, naukowiec z Instytutu Inżynierii Środowiska UZ,
szczególnie cenna jest grupa stanowisk gniewosza w okolicach Rzepina, gdzie żyje
kilkadziesiąt węży - mają tu znakomite warunki do egzystencji.
"Przez lata badań ustaliliśmy, że ich populacja w tym rejonie jest w miarę
stabilna - relacjonuje dr Najbar. - Żyje tam kilkadziesiąt osobników, zarówno
dorosłych, jak i młodych". Węże rozmnażają się regularnie. "Niekiedy jednego
dnia można zaobserwować nawet kilka osobników" - opowiada badacz.
Celem badań jest nie tylko poznawanie tego gatunku, ale także określanie
zagrożeń, z jakimi się styka. "Największe to oczywiście ekspansja człowieka i
+konflikt interesów+ pomiędzy ludźmi a wężami. Tereny, na których gniewosz
stosunkowo licznie występuje w Lubuskiem są zarazem pokładami piasku i żwiru;
ich eksploatacja może skutkować wyparciem tych chronionych gadów, a niekiedy
także zagładą wielu osobników" - ostrzega Najbar.
Innym zagrożeniem są ruchliwe drogi. Gniewosz jest gatunkiem ciepłolubnym i
niekiedy wygrzewa się na rozgrzanym asfalcie lub poboczach dróg.
Gniewosz jest jajożyworodny. Samice rodzą kilka-kilkanaście młodych, najczęściej
w sierpniu. Z zimowego letargu najczęściej budzą się w kwietniu, do godów
przystępują w maju. Jest gatunkiem bezbronnym, w spotkaniu z potencjalnym
wrogiem zwija się i próbuje atakować wyrzucając przedni odcinek tułowia, chętnie
kąsa. Jest odbierany jako nerwowy, stąd jego nazwa - gniewosz.
W Polsce występuje w całym kraju, unika jednak najwyższych partii gór.
Występowanie gniewosza w Polsce jest słabo poznane. Jednak wszędzie, gdzie żyje
jest nieliczny; w wielu miejscach został całkowicie wytępiony.
Dzięki uprzejmości:
PAP - Nauka w Polsce, Marcin Rynkiewicz