Stare torfowiska mówią o zmianie klimatu: artykuł nr 139
2004-11-30 23:53:29 Nauka w Polsce i na świecie
W torfowiskach, które wypełniają zagłębienia w obrębie osuwisk górskich w Beskidzie Makowskim i Wyspowym w Karpatach, zarejestrowane są zmiany środowiska i klimatu, jakie zaszły w ciągu ostatnich 13 tys. lat.
"Analiza osadów mineralnych, koncentracji pyłków i nasion roślin w torfie oraz datowania radiowęglowe C-14 pozwoliły wyróżnić kilka faz zmian klimatu, od schyłku ostatniego zlodowacenia do czasów współczesnych" - informuje kierujący badaniami dr Włodzimierz Margielewski z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.
W karpackich torfowiskach zaznacza się wyraźne ocieplenie u schyłku ostatniego zlodowacenia (około 13-11 tys. lat temu) oraz w początkach holocenu (około 10 tys. lat temu).
Około 8 tys. lat temu utrwaliło się optimum klimatyczne, po którym około 5 tys. lat temu nastąpiło okresowe ochłodzenie i zwilgotnienie klimatu. Zwiększone opady powodowały występowanie osuwisk i nasilenie procesów erozyjnych.
Węgle drzewne, znajdujące się w warstwach z tego okresu, są śladem działalności człowieka. Ludność pastersko-rolniczej kultury ceramiki sznurowej, która w tym czasie pojawiła się w Karpatach, wypalała lasy chcąc uzyskać tereny na pastwiska i pod uprawę.
Kolejne okresowe ochłodzenie i zwilgotnienie klimatu nastąpiło około 2,5 tys lat temu. Zbiegło się ono z pojawieniem się na ziemiach południowej Polski i w Karpatach migracji celtyckiej. Ona również oddziaływała na środowisko, o czym świadczą skupiska węgli drzewnych.
KONTYNENTALNE PROCESY
"Odkryliśmy też wyraźną korelację zapisu zmian klimatu w torfowiskach karpackich z podobnymi zapisami z innych obszarów górskich w Europie. Dowodzi to, że zmiany klimatyczne nie miały charakteru lokalnego, ale obejmowały cały kontynent europejski" - zaznacza dr Margielewski.
PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert
30 listopada 2004
mba