Coraz mniej jesionów rośnie w polskich lasach: artykuł nr 2442
2006-05-09 19:57:06 Leśnictwo
Coraz mniej jesionów rośnie w polskich lasach. Dlaczego? Na razie nie wiadomo. Naukowcy z Instytutu Badawczego Leśnictwa badają, czy przyczyną zanikania jesionowych drzewostanów są czynniki środowiskowe, czy raczej błędne postępowanie hodowlane leśników. Zanikania jesionu na swoim terenie nie stwierdziło zaledwie ok. 13 procent spośród badanych polskich nadleśnictw. Według analiz przeprowadzonych przez Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie, powierzchnia zamierających drzewostanów jesionowych wynosi prawie 11 tysięcy ha. Ogromną część tej powierzchni(ok. 4 tys. ha) zajmują drzewa w tzw. pierwszej klasie wieku, czyli do 20 lat.
Są to drzewa sztucznego pochodzenia - sadzone, a nie z samosiewu.
"Na zamieranie jesionów wpływ ma najprawdopodobniej splot wiele czynników
środowiskowych, takich jak susza, przymrozki, obniżenie poziomu wód gruntowych"
– uważa dr inż. Tadeusz Zachara z Zakładu Hodowli Lasu IBL.
W ramach prowadzonych przez IBL badań opracowano szczegółową ankietę, dotyczącą
drzewostanów jesionowych i rozesłano ją do wszystkich nadleśnictw w Polsce.
Pomierzono drzewostany w różnym wieku, zdrowe i zamierające, na różnych
siedliskach i w różnych regionach Polski. Objawy silnego zamierania jesionów
wykazano na ponad połowie powierzchni Lasów Państwowych, choroba rozwija się
także w naturalnych odnowieniach, doprowadzając do zniszczenia ponad jednej
trzeciej obszaru podrostów, czyli młodych drzewek z samosiewu, których wysokość
przekroczyła pół metra. Drzewostany jesionowe zamierają w największym stopniu w
centralnej i wschodniej Polsce, najlepiej mają się zaś na południu kraju.
Analiza cech biometrycznych drzewostanów opisanych przez naukowców ma wykazać,
czy postępowanie hodowlane w drzewostanach jesionowych ma wpływ na ich odporność
na zamieranie. "Wyniki badań niebawem będą opublikowane, między innymi w
Kwartalniku Leśne Prace Badawcze" – informuje dr Zachara.
Jesion (Fraxinus) jest drzewem z rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Obejmuje około
60 gatunków drzew i krzewów. Występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej.
Drewno jesionu - twarde, elastyczne i ciężkie wykorzystuje się w stolarstwie i
meblarstwie. Ciemny jesion jest bardziej wytrzymały i twardszy niż dąb.
Występuje 16 odcieni koloru drewna jesionu; im drewno jest ciemniejsze, tym
twardsze.
Kora młodych gałązek i liście jesionu zawierają flawonoidy, gorycze, kumaryny,
olejki eteryczne i inne związki czynne, którymi leczy się między innymi
miażdżycę, nadciśnienie i reumatyzm.
W mitach i legendach starożytnych ludów, jesion występuje jako Bóg lub jego
pełnomocnik obdarzony magiczną mocą. W mitologii ludów północy odgrywa rolę
drzewa wiadomości dobrego i złego, pod którym odbywały się rady bogów.
W starożytności było to drzewo Aresa - boga wojny. Zeus, tworząc nowy porządek
świata, miał stworzyć jesionowych ludzi. Wprowadzili oni jesionowe dzidy,
których używanie weszło na wieki w zwyczaj ludów parających się wojennym
rzemiosłem. Wierzono, że żadna brzechwa (strzała) nie niosła tak skutecznie i
celnie do celu, jak jesionowa.
Drzewu temu przypisywano właściwości magiczne. Pochowany w trumnie jesionowej
zmarły miał natychmiast osiągać spokój wieczny, sen zaś pod tym drzewem,
„krzepił na umyśle”.
PAP – Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz