Błotniak łąkowy


Błotniak łąkowy: artykuł nr 2937

2006-07-18 12:47:20 Zoologia

Błotniak łąkowy Circus pygargus to wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych. Młode ptaki zaczynają wylatywać z gniazd dopiero w połowie lipca. "Wstrzymajmy się do tego czasu z koszeniem zbóż na obszarach, które zamieszkuje ten gatunek" - apeluje Dominik Krupiński z Towarzystwa Przyrodniczego „Bocian". Błotniak łąkowy jest objęty ochroną gatunkową. Do niedawna znajdował się w Czerwonej Księdze Zwierząt na liście gatunków zagrożonych.

Wstrzymanie żniw nie zawsze jednak jest możliwe. Dlatego Krupiński zachęca miłośników ptaków, by pomogli błotniakowi w inny sposób.

"Jeśli znajdziemy gniazdo błotniaka łąkowego w zbożu i wygląda na to, że lęg może zostać zniszczony podczas żniw, zabierzmy pisklęta z gniazda na czas koszenia zboża, a następnie zostawmy ptaki na ściernisku, w pobliżu miejsca, w którym znajdowało się gniazdo" - instruuje.

Ptaki należy położyć w niewielkim dołku wyłożonym słomą. Rdzawo-brązowe ubarwienie młodych powoduje, że są one mało widoczne na tle ścierniska. Pisklęta na pewno jednak zostaną odnalezione przez rodziców i będą dokarmiane.

Ten sposób jest lepszy niż pozostawienie nieskoszonego fragmentu zboża, który może przyciągać drapieżniki, zwłaszcza lisy i wałęsające się psy. Jeżeli już zostawiamy nieskoszony łan zboża wokół gniazda (minimum 5 m), to zabezpieczmy lęg przed drapieżnikami, najlepiej przez otoczenie go siatką.

W Polsce żyje około 600 par błotniaków łąkowych. Najliczniej występują na Lubelszczyźnie, Południowym Podlasiu oraz we wschodniej i południowej części Mazowsza.

Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”, którego celem jest między innymi ochrona błotniaka, stawia przede wszystkim na kampanię informacyjną. Oprócz wyszukiwania lęgów znajdujących się w uprawach zbóż oraz zabezpieczania gniazd, organizuje akcję edukacyjną dla rolników i kombajnistów, której celem jest szerzenie wiedzy o pożytecznej roli gatunku w agrocenozach.

„Bocian” współpracuje również z organizacjami zagranicznymi prowadzącymi podobne projekty. W 2005 roku towarzystwo przystąpiło do koordynowanego przez Holendrów (Working Group Grauwe Kiekendief) międzynarodowego projektu znakowania błotniaka łąkowego kolorowymi obrączkami. W ubiegłym roku na południowym Podlasiu zaobrączkowanych zostało w ten sposób 16 piskląt. Znakowanie ptaków umożliwi identyfikację osobników oraz przyczyni się do poznania trasy migracji polskiej populacji. Kod umieszczony na obrączce można odczytać (za pomocą lunety) u siedzącego ptaka z odległości 200 metrów.

Błotniak łąkowy jest najmniejszym i najsmuklejszym spośród wszystkich błotniaków. Ma długie, stosunkowo wąskie skrzydła, które w czasie szybowania trzyma uniesione skośnie ku górze (skrzydła uniesione w kształcie litery V). W locie patrolowym lata nisko, kołysząc się.

U błotniaka wyraźnie zaznacza się dymorfizm płciowy, czyli różnica w wielkości, kształcie ciała i ubarwieniu samców i samic. Samiec ma jasnoszary grzbiet i pierś, spód biały z podłużnymi brązowymi kreskami, dziób czarny, żółte nogi. Jego lotki pierwszorzędowe są czarne, a na drugorzędowych znajduje się czarna pręga. Samica jest nieco większa, rudobrązowa, spód ma śmietankowy z podłużnymi brązowymi plamami. Młode widziane z bliska mają rdzaworudy, niekreskowany spód ciała.

W Europie Środkowej nastąpił duży spadek liczebności błotniaka łąkowego. Początkowo występował on na otwartych terenach, głównie na podmokłych łąkach w dolinach rzek, rozległych bagnach. Od lat 80. dwudziestego wieku, wskutek zaniku jego naturalnych siedlisk, poluje na terenach rolniczych i gniazduje na polach zbóż i rzepaku. Żywi się drobnymi kręgowcami, jajami i pisklętami ptaków, dużymi owadami.

Na lęgowiska błotniaki przylatują od połowy kwietnia do połowy maja. Na ziemi, pod osłoną wyższych roślin, samice budują gniazda. Lęgi trwają do początku czerwca. Samica składa przeważnie 3-5 jaj, które wysiaduje już od złożenia pierwszego, młode wykluwają się więc w kilkudniowych odstępach. Wysiadywanie trwa od 27 do 30 dni.

Pisklęta przebywają w gnieździe ok. 30-40 dni, a wylatują z gniazda od połowy lipca. Przez 2 tygodnie po wylocie są jeszcze dokarmiane przez rodziców. Efektywność lęgów jest dosyć niska i wynosi 1-2 młode na parę. Polska populacja błotniaka łąkowego zimuje w Afryce, na południe od Sahary.

PAP - Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z zoologii