Najstarsze ślady zwierząt ryjących w morskim dnie: artykuł nr 308
2005-02-03 02:46:26 Nauka w Polsce i na świecie
550 milionów lat temu pojawiły się w morzach zwierzęta wyposażone w ochronny, mineralny szkielet, zdolne do drążenia nor w dennych morskich osadach. Jak wykazały badania prowadzone przez prof.Jerzego Dzika z Instytutu Paleobiologii PAN, strategia obronna tych stworzeń przypominała metody, stosowane przez żołnierzy pod Verdun podczas I wojny światowej.
PRACOCHŁONNE KRYJÓWKI
"W skałach pochodzących z późnego prekambru, zebranych podczas niedawnych badań paleontologicznych w przełomie rzeki Chorbusuonki na północy Syberii, odkryłem liczne nory wygrzebane przez zwierzęta, które chroniły się w mule, ale w nim nie żerowały" - mówi paleontolog.
"Podobne ślady rozpoznałem w prekambryjskich skałach z Podola znajdujących się w zbiorach geologicznych w Kijowie" - dodaje.
Nory spełniały więc wyłącznie rolę kryjówek. Kosztowne energetycznie rycie nie służyło poszukiwaniu pokarmu. Prawdopodobnie taką strategię życiową ówczesnych zwierząt wymuszało zagrożenie przez drapieżniki.
W tych samych warstwach skalnych występują pierwsze zwierzęta o ciele osłoniętym mineralnym szkieletem.
SYNDROM VERDUN U ROBAKÓW
U schyłku prekambru - pod koniec okresu wendu (około 550 mln lat temu) panowała fauna ediakarska, nazwana tak od pierwszych znalezisk w Ediacara w Australii. Wśród ostatnich przedstawicieli fauny pojawiły się formy prawdopodobnie drapieżne.
Tuż potem rozpoczęła się ewolucyjna "eksplozja kambryjska", zaznaczająca się w warstwach skalnych obfitością szczątków mineralnych szkieletów zwierzęcych.
W jamkach i norach chowały się żyjące na dnie robaki obłe, których współczesnym krewniakiem jest występujący w Bałtyku Priapulus. Wysuwały one na zewnątrz tylko organy do chwytania pokarmu, same pozostając ukryte.
Była to reakcja na stan zagrożenia. Ich wrogami mogły być m.in. pierwsze żebropławy - drapieżne jamochłony o jajowatym kształcie.
"Nazwałem to syndromem Verdun. Tam żołnierze chronili się przed atakami albo w głębokich okopach, albo za stalowym pancerzem. Podobną strategię przyjęła ewolucja 550 mln lat temu" - wyjaśnia prof. Dzik.
Dzięki uprzejmości: PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert
www.naukawpolsce.pap.pl