Zagrożone gniazda jerzyków

Zagrożone gniazda jerzyków: artykuł nr 3090

2006-08-08 12:00:50 Zoologia

Gniazda jerzyków, ptaków znajdujących się pod ścisłą ochroną, coraz częściej niszczone są podczas letnich remontów elewacji budynków. Jerzyki są spokrewnione z kolibrami, mimo zewnętrznego podobieństwa do jaskółek; uznaje się je za gatunek południowoeuropejski, ale w południowej i zachodniej Europie są bardzo rzadkie. W warunkach naturalnych jerzyki zakładają gniazda głównie w szczelinach skalnych. Na terenach zurbanizowanych schronienie znajdują w zagłębieniach murów, pod dachami i w szczelinach między płytami bloków mieszkalnych.

Do Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego trafiły w tym roku cztery zgłoszenia o zniszczeniu gniazd tych ptaków; inspektorzy szacują jednak, że podobnych przypadków jest znacznie więcej.

Inspektor Tadeusz Podnagórski, który zajął się zgłoszeniami od zaniepokojonych mieszkańców remontowanych budynków podkreśla, że przypadający od końca maja do połowy sierpnia sezon lęgowy jerzyków w znacznej części pokrywa się z sezonem prac remontowych. Wiążą się one z coraz powszechniejszym w Polsce ocieplaniem budynków - szczególnie tych zbudowanych z wielkiej płyty.

„Podczas takich remontów likwidowane lub zasłaniane są otwory wentylacyjne, w których jerzyki zwykły budować gniazda lub już je zbudowały. Im bliżej okresu składania jaj, tym jerzyki intensywniej dobijają się do zakrytych otworów wlotowych - w efekcie spadają na ziemię, ranią się lub giną. Często dochodzi również do zamurowywania żywcem dorosłych lub młodych” – wyjaśnia inspektor.

Jak zaznacza, otwory wentylacyjne zlokalizowane pod okapami dachów są przeważnie zasłaniane celowo, głównie z myślą o ptakach takich jak gołębie lub kawki, cieszących się wśród ludzi gorszą sławą. Tymczasem jerzyki wlatują do swoich miejsc lęgowych przez otwory o średnicy zaledwie kilku centymetrów, przez które nie mogą się dostać inne ptaki.

„Rzadko stosowanym obecnie, a skutecznym rozwiązaniem może być montowanie w trakcie prac remontowych specjalnych skrzynek, w których mogą gniazdować te ptaki” – podkreśla Podnagórski.

Cztery zgłoszenia o zamurowaniu gniazd jerzyków pochodzą od mieszkańców budynków należących do spółdzielni mieszkaniowych z Katowic oraz Bytomia i Knurowa. Podnagórski zapowiada, że pracownicy wydziału środowiska i rolnictwa urzędu wojewódzkiego sprawdzą okoliczności zniszczenia gniazd ptaków i w zależności od ustaleń zawiadomią organa ścigania.

„Zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska, w stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową obowiązuje zakaz niszczenia ich gniazd i jaj oraz umyślnego ich płoszenia i niepokojenia. Każdy więc, kto umyślnie zniszczy gniazdo jerzyków, podlega karze aresztu lub grzywny” – zaznacza Podnagórski.

Dodaje, że przepisy rozporządzenia zezwalają na usuwanie ptasich gniazd z obiektów budowlanych od połowy października do końca lutego. W pozostałych przypadkach indywidualną zgodę na ich usunięcie musi wydać minister środowiska, a podczas wszelkich prac remontowych budynków, prowadzonych podczas sezonu lęgowego chronionych ptaków, trzeba zapewniać im bezpieczeństwo.

Jerzyki różnią się od jaskółek znacznie dłuższymi, sierpowato wygiętymi skrzydłami. Są też od nich większe, a całe ich upierzenie, poza niewielką jasną plamką na podgardlu, jest czarno-brązowe. Ptaki te większość życia spędzają w powietrzu. W locie łapią owady, zbierają materiał na gniazdo, kopulują, a także śpią. Znane są też ze zdolności pokonywania ogromnych odległości w krótkim czasie.

Zdarza się, że dorosłe jerzyki uciekają kilkaset kilometrów przed nadchodzącym frontem atmosferycznym niosącym deszcze, które uniemożliwiają im łapanie owadów. W tym czasie młode jerzyki – by przetrwać - zapadają w częściową hibernację, obniżając temperaturę ciała z ok. 40 stopni do 20 stopni C. Oczekując na powrót rodziców, mogą wytrzymać bez jedzenia nawet kilkanaście dni.

PAP - Nauka w Polsce, Mateusz Babak

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z zoologii