Rzekotka drzewna: artykuł nr 3194
2006-08-25 19:35:20 Zoologia
Przepotężny dźwięk wydobywa się z maleńkiego, ślicznego jak na płazy, ciałka samca. Rzekotki wspinają się jak alpiniści, a ukrywają - jak kameleony. „W ostatnich latach liczebność rzekotek w Polsce wyraźnie wzrosła” – cieszy się dr inż. Witold Strużyński z Zakładu Zoologii Wydziału Nauk o Zwierzętach warszawskiej SGGW.
Rzekotka drzewna (Hyla arborea) należy do gromady płazów (Amphibia), ale ma
gładką, lśniącą, pozbawioną skupisk gruczołowych skórą. Większość płazów nie
doświadcza ludzkiej sympatii, ze względu na niezbyt przyjemny wygląd. „Rzekotka
jest pod tym względem absolutnie wyjątkowa” – uważa Strużyński.
Grzbiet rzekotek najczęściej jest jednolicie trawiastozielony, brzuszna strona
ciała jednolicie kremowa. „Na stanowiskach obserwacyjnych w Kabatach zobaczyć
można rzekotki w popularnym kolorze wściekle radosnej, wiosennej zieleni, ale
również niebieskawe i nakrapiane” – mówi Stróżyński. Wbrew panującej powszechnie
opinii, ubarwienie tych zwierząt uwarunkowane jest głównie genetycznie. Nie
zależy ono wyłącznie od warunków otoczenia, w którym występują.
Nie sposób jednak odmówić rzekotce całkowicie iście „kameleonich” cech.
Ubarwienie grzbietu zmienia się wraz ze zmianą warunków środowiska – od
cytrynowej żółci, poprzez szarości, zielenie, błękit, brązy, aż po czerń.
Właściwość ta ma znaczenie przede wszystkim ze względu na to, że wrogom trudniej
dostrzec tak ubarwionego płaza. Nawet kształt grzbietu rzekotki przypomina
wyglądem listek, dzięki czemu jest ona niemal niedostrzegalna na tle roślin, na
których mieszka.
Rzekotka jest gatunkiem chronionym. W Polsce można ją spotkać na terenie całego
kraju, z wyjątkiem gór, przede wszystkim na obrzeżach lasów oraz w okolicy
stawów. „W ciągu ostatnich kilku lat liczebność rzekotki w Polsce szczęśliwie
wzrosła” – podkeśla Stróżyński. „Należy przypuszczać, że ma to związek z
ograniczeniem stosowania w rolnictwie insektobójczych środków chemicznych. Z
drugiej jednak strony obserwujemy niepokojące zmiany klimatu, czyli susze,
stanowiące dla niej poważne zagrożenie. Rzekotki bywają jednak gdzieniegdzie
gatunkiem dominującym, na przykład w Lasach Janowskich, gdzie trzeba wręcz
bardzo uważać, by na nie nadepnąć” - dodaje.
Foto: Ineptus
Poza okresem godowym, dla którego scenerią są stawy, rzekotka przebywa na
lądzie. Wcale nie, jak się powszechnie uważa, na drzewach. „Przebywanie na
drzewach jest dla rzekotki niebezpieczne, ze względu na grożące jej
niebezpieczeństwo, na przykład ze strony ptaków” – wyjaśnia Stróżyński. „
Najlepiej czuje się na krzakach tarniny, uzbrojonych w liczne kolce”.
Rzekotki potrafią się znakomicie wspinać, nie tylko po pniach, ale również po
powierzchniach całkiem gładkich, nawet ułożonych na płask. Przyczepiają się do
nich od spodu. Zaokrąglone, zaopatrzone w poduszeczkowate przylgi palce
zwierzątka pozwalają na „przyssanie” się do powierzchni wybranej kryjówki,
umożliwiając mu nieruchome przesiadywanie w oczekiwaniu na zdobycz. Rzekotka
żywi się głównie owadami, ale również pająkami i ślimakami. Przelatującego obok
owada chwyta na wystrzeliwany z jamy ustnej język, pokryty wydzieliną, do której
przylepia się ofiara. Czasem pomaga sobie zręcznym podskokiem.
Samce rzekotki drzewnej uchodzą za najgłośniejsze płazy w Polsce. W okresie
godowym ich rezonatory wydają dźwięki o takiej sile i częstotliwości, że są
słyszalne w promieniu kilku kilometrów, co jest niesłychane, wziąwszy pod uwagę
mikre ciałko, z którego wydobywa się głos – mówi Strużyński. Samce „śpiewają” do
późnych nocnych godzin. Rankiem odpoczywają w nabrzeżnej roślinności. Jedyną
cechą umożliwiającą odróżnienie samca od samicy jest posiadanie przez niego
ciemnej, zielonej plamy w silnie pomarszczonej części podgardzielowej, gdzie
usytuowany jest rezonator.
Określenie liczebności rzekotek na danym terenie możliwe jest praktycznie tylko
w okresie godów, na ogół nie wcześniej niż w maju. Samce rozpoczynają wydawanie
charakterystycznych głosów dopiero wówczas, gdy temperatura wody osiągnie ok. 13
stopni Celsjusza. W dzień samce i samice rzekotek przebywają na lądzie
rozglądając się za pożywieniem. Nocą przedostają się do zbiornika wodnego. Pary
łączą się w miłosnym uścisku, a samotni „panowie” rozpoczynają śpiewy. Ci,
którym szukanie partnerek nie bardzo się wiedzie, „ryczą” nawet do lipca.
Samice składają jaja już wtedy, gdy temperatura wody osiągnie 14 stopni, w
skupiskach nawet do 150 sztuk, przyklejonych do pędów wodnych roślin. Po
złożeniu jaj opuszczają staw. Kijanki rzekotek stanowią wyjątek wśród polskich
płazów bezogonowych, ponieważ ich oczy są rozstawione szeroko po bokach ciała.
Na przełomie lipca i sierpnia, gdy osiągną 3 miesiące, przeobrażają się w około
14-milimetrowe rzekotki. Po około dwóch latach osiągają dojrzałość płciową.
Rzekotka drzewna należy do gromady płazów (Amphibia), rzędu bezogonowych (Anura),
rodziny rzekotkowatych (Hylidae). Biologom znana jest od roku 1758, kiedy to
została po raz pierwszy opisana przez szwedzkiego naukowca Karola Linneusza.
PAP – Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz
Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce
Zobacz też:
- Udana reintrodukcja żab rzekotek - Rzekotki lubią tamtejsze małe, zakrzaczone zbiorniki wodne. Według Siwaka, dość łatwo liczy się ... Rzekotki były wpuszczane do zbiorników przez dwa lata. ...