Ochrona Doliny Rospudy to sprawa rangi międzynarodowej: artykuł nr 4144
2007-02-05 01:09:54 Ekologia
Bezcenne przyrodniczo torfowiska Doliny Rospudy są zagrożone przez planowaną na tym terenie budowę obwodnicy Augustowa (woj. podlaskie). Według ekologów inwestycja ta pociągnie za sobą wycięcie 25 tys. drzew, zniszczenie siedlisk wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz stopniową degradację dziewiczego ekosystemu.
Torfowiska Doliny Rospudy to jeden z ostatnich w Europie i na świecie ekosystemów nietkniętych ręką człowieka, dlatego ich ochrona leży w interesie nie tylko lokalnej ludności, nie tylko Polaków, ale całej międzynarodowej społeczności - mówili polscy i zagraniczni naukowcy w niedzielę podczas konferencji zatytułowanej "Dzień Rospudy". Zorganizowano ją w Warszawie z okazji obchodów Światowego Dnia Mokradeł.
Polskie i zagraniczne organizacje pozarządowe od lat angażują się w działania
mające ocalić Dolinę Rospudy. Przeciwnicy ekologów zarzucają im opóźnianie
budowy drogi z powodu "kilku roślinek, ptaków czy motyli". Obecni na niedzielnej
konferencji naukowcy podkreślali jednak, że argumenty przeciw obwodnicy w
obecnie planowanym kształcie są znacznie bardziej złożone i ważne.
Jak powiedział prof. Hans Joosten, paleobotanik, profesor Uniwersytetu w
Greifswaldzie oraz sekretarz International Mire Conservation Group
(Międzynarodowej Grupy Ochrony Bagien), torfowiska stanowiące 50 proc.
światowych mokradeł były przez bardzo długi czas niedoceniane, uważane za
nieużytki.
"Tymczasem oferują one wiele dóbr - wodę, źródło energii i ciepła, korzystnie
wpływają na klimat i zachowanie bioróżnorodności. Od ich istnienia zależy byt
wielu lokalnych społeczności i kultur" - podkreślił badacz. Te autonomiczne
ekosystemy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego obiegu wody w
przyrodzie i w regulacji miejscowych stosunków wodnych - oddają wodę w czasie
suszy i wchłaniają ją w czasie silnych opadów, zapobiegając powodziom. Są to
również największe i najważniejsze zbiorniki węgla w przyrodzie.
Z tych przyczyn w krajach Europy Zachodniej (m.in. w Niemczech i Holandii)
podejmuje się obecnie intensywne próby odtworzenia torfowisk, które zostały
spustoszone w wyniku zmian klimatycznych i aktywności człowieka.
Prof. Joosten przypomniał, że torfowiska w Dolinie Rospudy należą do tzw.
torfowisk przepływowych, charakterystycznych dla umiarkowanej strefy
klimatycznej. "Badałem takie ekosystemy na całym świecie i wiem, że ze względu
na swoje znaczenie ekonomiczne i społeczne, większość z nich została zniszczona
przez człowieka" - podkreślił Joosten, który zajmuje się renaturyzacją torfowisk
na skalę międzynarodową. Według niego, w Dolinie Rospudy są najlepiej zachowane
torfowiska przepływowe na zachód od Uralu. "Dlatego jej ochrona nie jest
wyłącznie sprawą lokalną, ale międzynarodową" - zaznaczył. Zdaniem badacza,
zachowanie tego ekosystemu może pomóc w procesie renaturyzacji innych torfowisk.
"Problem w tym, że jak wykazały praktyki, odtworzenie niskiego, przepływowego
torfowiska, nie jest możliwe. Chyba, że poczekamy na to tysiące lat" -
podkreślił dr Rudy van Diggelen z Uniwersytetu Groningen w Holandii, główny
organizator międzynarodowego ruchu na rzecz renaturyzacji mokradeł. Jak
wyjaśnił, z praktyki wynika, że w efekcie ponownego nawodnienia zniszczonego
torfowiska powstaje jezioro, gdyż przesuszony, zbity torf nie jest się już w
stanie podnieść.
Zdaniem prof. Joostena, ochrona torfowisk przed zniszczeniem opłaca się również
z ekonomicznego punktu widzenia, pozwala bowiem oszczędzić wielkie sumy
przeznaczane na ich późniejszą renaturyzację. Przykładowo, w Euroregionie
Pomerania na odtworzenie torfowisk przeznaczone obecnie jest 300 mln euro.
Badacz podkreśla jednak, że oprócz wymiernych korzyści, jakie niesie ze sobą
uratowanie ekosystemu Doliny Rospudy, ludzie muszą brać pod uwagę aspekty
nieuchwytne, ponadczasowe. "Dla mnie tereny te są bezcenne, gdyż jako istota
świadoma mogę zrozumieć swoje istnienie tylko w kontekście dziewiczej przyrody"
- konkluduje Joosten.
Światowy Dzień Mokradeł jest obchodzony na całym świecie 2 lutego, w rocznicę
podpisania w 1971 roku w irańskiej miejscowości Ramsar międzynarodowego
porozumienia o ochronie mokradeł. Jego celem jest szerzenie wiedzy na temat
globalnego znaczenia i metod ochrony tych cennych ekosystemów.
"Dzien Rospudy" został zorganizowany przez Stowarzyszenie Chrońmy Mokradła,
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Klub Przyrodników, Greenpeace, WWF
oraz Pracownię na rzecz Wszystkich Istot.
Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce, Joanna Morga
Zobacz też:
- Ekspertyzy o nieszkodliwości obwodnicy Augustowa zawierają sporo błędów - Forsowany obecnie wariant obwodnicy Augustowa może zagrozić cennym torfowiskom w Dolinie Rospudy, ostatnim tak dobrze zachowanym w całej Europie...
- Zniszczenie doliny Rospudy będzie kosztować - Polskie i międzynarodowe organizacje ekologiczne wysłały 29 stycznia list do firmy Budimex-Dromex S.A, która została wybrana na...
- Dni Rospudy w Warszawie - Stowarzyszenie Chrońmy Mokradła zaprasza na Dni Rospudy w Warszawie z okazji obchodów Światowego Dnia Mokradeł...
- W Programie 1 Polskiego Radia o planowanej budowie obwodnicy Augustowa - Dziś, tj. 24 stycznia 2007 w Programie 1 Polskiego Radia audycja o - budzącej duże emocje - planowanej budowie obwodnicy Augustowa...