Rezerwat Prządki ma już 50 lat


Rezerwat Prządki ma już 50 lat: artykuł nr 4211

2007-02-23 12:40:30 Ekologia

Dokładnie 50 lat temu, w lutym 1957 roku, powstał rezerwat Prządki w Czarnorzekach, obejmujący skały wypiętrzone w okresie eocenu. Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego utworzył go dla zachowania ze względów naukowych i krajobrazowych grupy skał piaskowcowych, wyróżniających się charakterystycznymi formami wytworzonymi wskutek erozji eolicznej trwającej 55 milionów lat.

PrządkiRezerwat zajmuje wschodnią część grzbietu będącego działem wodnym dla potoku Marcinek i Czarnego Potoku. Najwyżej położony punkt rezerwatu znajduje się na wysokości 520 m. n.p.m. Grunty wchodzące w jego skład stanowią własność Skarbu Państwa i są zarządzane przez Nadleśnictwo Dukla, podlegające Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Bezpośredni nadzór nad chronionym obiektem sprawuje leśniczy Leśnictwa Odrzykoń.
Rezerwat jest położony w obrębie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego i stanowi jedną z największych jego atrakcji. Aktualna powierzchnia chroniona wynosi 13,63 ha i obejmuje grupy ostańców skalnych wraz z przylegającym do nich lasem.
Skały te od lat stanowią wielką atrakcję turystyczną, a w ostatnim okresie rezerwat odwiedza kilkadziesiąt tysięcy turystów rocznie.

Na 2 marca o godzinie 10,00 w sali Domu Ludowego w Czarnorzekach przewidziano uroczystości rocznicowe, mające zaakcentować tę ważną dla ochrony przyrody na Podkarpaciu rocznicę. Organizatorami imprezy są: Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie, Nadleśnictwo Dukla, Urząd Gminy Korczyna, oddział krośnieński PTTK, Stowarzyszenie „Karpackie Krajobrazy”. Przewidziano referaty tematyczne prof. Zofii Aleksandrowicz dr hab. Małgorzaty Gonery z Instytutu Ochrony Przyrody w Krakowie. Obchodom towarzyszyć będzie również ekspozycja geologiczna i fotograficzna. Uroczystości zakończy rajd turystyczny, którego trasa będzie wiodła przez „Prządki”.
Z tej okazji Telewizja Rzeszów przygotowała film, który będzie wyemitowany w cyklu „Odkrywanie Podkarpacia” w dniach: 24 lutego (sobota) o godz. 22.00 oraz w niedzielę 25 lutego o 8.00 oraz podczas uroczystości w Czarnorzekach.

Edward Marszałek
Rzecznik prasowy RDLP w Krośnie

 

Z HISTORII REZERWATU

PrządkiPrządki od niepamiętnych czasów były przedmiotem ludzkiego zainteresowania. We wczesnym średniowieczu istniało u ich stóp osadnictwo słowiańskie, o czym świadczy odkryte przed dwudziestu laty cmentarzysko kurhanowe. Skały, jako wyjątkowy twór przyrody, mogły spełniać rolę przedmiotu kultu. Ponieważ są bardzo charakterystycznym elementem krajobrazu, od wieków budzą wśród ludzi chęć poznania. Interesujący opis "Prządek" znajdujemy w książce Macieja Bogusza Stęczyńskiego "OKOLICE GALICYI"(Lwów 1847): "... jesteśmy już wreszcie u stóp tych skał. Czarne, popękane, nagiemi barkami sterczące, dziwacznie pokrajane, z czołem łysem a pochylonem sterczą one i nieruchomo zdają się jakby jakieś skamieniałe pomniki nie dzisiejszego świata przypatrywać się rozciągniętej pod niemi dolinie i wszystkiemu co się tam kiedyś działo i dzieje. Jakby duchy w skałę zaklęte, są one pełne tajemniczego znaczenia dla ludu wiejskiego, który z dołu patrzy w nie z uwagą niespokojną. Są one bowiem dla wieśniaków wskazówką pogody. Skoro tylko choćby najmniejsza chmurka przemknie się po łysych głowach, kilkudniowa nieochybna nastaje niepogoda. Głowy tych skał są tak pochylone, iż mimowolnie dziwić się trzeba, dlaczego dotąd nie runęły własnym ciężarem w dół."

Litografia M.B. Stęczyńskiego z połowy XIX wieku. Prządki

Z ostańcami skalnymi związanych jest kilka legend. Jedna z nich wyjaśniająca nazwę rezerwatu opowiada jak " ... troje dziewcząt z Korczyny, miasteczka słynnego ongiś z pięknych wyrobów płócienniczych, zakochało się naraz w jednym młodzieńcu. Długo spierały się o swe prawa pierwszeństwa, wreszcie postanowiły, że ta zostanie jego oblubienicą , która najrychlej i najpiękniej uprzędzie nici na odzież ślubną - poczem jednocześnie wzięły się do pracy. Nadszedł dzień świąteczny, prządki jednak nie chciały jej przerwać, i aby nie gorszyć mieszkańców swej wsi, ukryły się wraz z kądzielami na górze odległej o 3 km od Korczyny i tam pod osłoną lasu, dalej prowadziły swój wyścig. Żadna jednak z nich nie osiągnęła celu, z chwilą bowiem, kiedy rozległ się korczyński dzwon kościelny, wzywający wszystkich na nabożeństwo, trzy zawodniczki zostały zamienione w głazy i po dziś dzień sterczą na szczycie góry jako przestroga dla tych , co nie szanują świętych dni."
(L. Radomska-Świdzińska "Na Prządkach i Odrzykoniu" Ziemia, 1932)

W tradycji miejscowej poszczególne grupy skalne noszą nazwy: Prządka-Matka, Prządka-Baba, Herszt, Madej, natomiast nowsze nazewnictwo ostańców (Schodki, Orzechy, Rozległa, Amant, Trojak, Goryl) pojawiło się w latach 80. ubiegłego wieku i pochodzi od osób uprawiających tu wspinaczkę.


Na zdjęciu:
1. Skały w Prządkach. Fot. EdM
2. Litografia M.B. Stęczyńskiego z połowy XIX wieku.

 

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z ekologii