Międzynarodowy Rok Polarny - polskie badania: artykuł nr 4300
2007-03-10 15:46:51 Ciekawostki
Odpowiedź lodowców arktycznych na globalne ocieplenie, zmiany systemu arktycznego Ziemi Północno-Wschodniej oraz uwarunkowania klimatu na Zachodnim Spitsbergenie – to zaaprobowane już i dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego tematy badań Polaków w ramach zainaugurowanego w marcu IV Międzynarodowego Roku Polarnego. To prestiżowy program badawczy z udziałem naukowców z 63 krajów, w którym ważną rolę odgrywają też Polacy. Badania koncentrują się wokół zmian klimatycznych, procesów geologicznych i środowiska biologicznego.
ISTOTNA ROLA POLSKICH POLARNIKÓW
Jak informuje członek Narodowego Komitetu ds. IV MRP prof. Jacek Jania z
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w sumie Polacy będą uczestniczyć w 55
projektach w ramach Roku Polarnego, wchodzących w skład sześciu dużych bloków
tematycznych całego przedsięwzięcia.
„Polscy badacze uczestniczą w ok. 20 proc. spośród 220 projektów
Międzynarodowego Roku Polarnego. W kilku są ich koordynatorami międzynarodowymi,
w kilkunastu wchodzą w skład wąskich grup sterujących. Porównując się z krajami
przeznaczającymi zdecydowanie więcej środków na naukę możemy być dumni z udziału
w tak wielu projektach. Dowodzi to istotnego wkładu intelektualnego Polski w
problematykę badawczą MRP” – podkreśla prof. Jacek Jania.
CIEKAWE PROJEKTY
Trzy projekty uzyskały dofinansowanie z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego (MNiSW). W pierwszym z nich pt. „Dynamiczna odpowiedź lodowców
arktycznych na globalne ocieplenie” biorą udział zespoły naukowe z 12 krajów.
Polskę reprezentować będzie 6 ośrodków naukowych. Naukowcy spróbują odpowiedzieć
na pytanie, czy ocieplenie klimatu powoduje szybszy ruch lodowców uchodzących do
morza, a tym samym ich szybsze obłamywanie się. Wytypowano lodowce „wzorcowe” do
badań szczegółowych - od południowej Alaski, przez południową Grenlandię,
Islandię i Spitsbergen do Arktyki Rosyjskiej.
W drugim projekcie: „Zmiany i zmienność systemu Arktycznego Ziemi
Północno-Wschodniej” biorą udział zespoły z 5 państw, w tym 3 ośrodki naukowe z
Polski. Ziemia Północno-Wschodnia to niezamieszkana norweska wyspa, pokryta
głównie lodowcami i – w niewielkiej części – tundrą. Naukowcy będą badać zmiany
systemu środowiska polarnego w 50 lat po poprzednich szerszych badaniach. Strona
polska zapewni transport ludzi i sprzętu statkiem „Horyzont II”, wykonanie
aktualnych map obszaru badań, studia zmienności pokrywy śnieżnej na lodowcach
oraz na tundrze, badania ewolucji wieloletniej zmarzliny oraz rozprzestrzenianie
się zanieczyszczeń opadów.
Trzeci projekt nosi nazwę „Fundamentalne uwarunkowania klimatów lokalnych jako
podstawa zróżnicowania i dynamiki ekosystemów na obszarze Zachodniego
Spitsbergenu”. To zagadnienie będą badać naukowcy z 4 krajów, w tym z 6 polskich
ośrodków. Ich zadaniem będzie określenie cech klimatu w różnych częściach
Spitsbergenu, zarówno w obszarach zlodowaconych, jak i wolnych od lodu. Badane
będą przede wszystkim zmienność temperatury powietrza i jej wpływ na
funkcjonowanie ekosystemów.
Polscy naukowcy ubiegają się w MNiSW o finansowanie kolejnych projektów, w tym
wielu z zakresu nauk biologicznych oraz geologii i tektoniki obszarów polarnych.
Mają nadzieję na wsparcie projektów MRP w kwocie do 10 mln zł w czasie jego
trwania.
DWA LATA BADAŃ
Międzynarodowy Rok Polarny potrwa właściwie dwa lata - od 1 marca 2007 r. do 1
marca 2009. To wynik przemienności pór roku - na półkuli północnej trwa właśnie
zima, a na południowej - lato. Badania powinny tymczasem objąć sytuację podczas
obu pór roku na obu półkulach. Pozwoli na to właśnie dwuletni cykl badawczy.
I Międzynarodowy Rok Polarny odbył się w latach 1882-1883, II - w latach
1932-1933. Kolejny, Międzynarodowy Rok Geofizyczny, odbył się w latach
1957-1958. Obecny zorganizowano w jego 50. rocznicę.
Jak podkreśla prof. Jania, badania prowadzone w pięćdziesięcioletnich odstępach
czasu, na bardzo szeroką skalę, tymi samymi metodami badawczymi, dają jasny
obraz tego, co się zmienia w bardzo wrażliwych, polarnych obszarach Ziemi.
Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce
Wybrane wiadomości z ciekawostek
- Dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego zatrzymany
- Słońce, piasek i ogromny upał mogą spowodować kryzys w turystyce...
- Paleobiolodzy na konferencji naukowej
- Nadchodzi czas wiosennych godów
- Pomogą zrozumieć m.in. mechanizmy odpowiedzialne za zaburzenia czynności metabolicznych prowadzące do otyłości.
- Życzenia przyrodnicze na Nowy Rok
- Kenijskie słonie z telefonami komórkowymi