Oddziaływania genetycznie zmodyfikowanych organizmów na środowisko: artykuł nr 4651
2007-06-05 03:40:16 Biotechnologia
W dniach 23-25 maja 2007 roku na terenie kampusu SGGW odbyła się trzecia międzynarodowa konferencja grupy roboczej Międzynarodowej Organizacji Walki Biologicznej: „GMO w integrowanej produkcji roślin”, pod tytułem „Ecological impact of genetically modified organisms (EIGMO)”, pod honorowym patronatem prof. dr Tomasza Boreckiego, Rektora SGGW. Organizatorami konferencji była Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Redakcja „Wsi Jutra” oraz Komitet Ochrony Roślin PAN, przy wsparciu finansowym Izby Zbożowo – Paszowej.
Prof. T. Borecki, Rektor SGGW witając uczestników konferencji podkreślił
znaczenie tej konferencji dla SGGW i Polski. Podkreślił istnienie w Polsce
głębokiego rozdziału opinii pomiędzy członkami Parlamentu i Senatu RP,
ministrami, niektórymi samorządami, grupami pro – ekologicznymi a większością
środowiska naukowego, dotyczącego akceptacji upraw roślin GM w Polsce. Jednak
zarówno przeciwnicy jak i zwolennicy GMO podkreślają potrzebę obiektywnej oceny
wpływu tych roślin na środowisko, w oparciu o badania naukowe, prowadzone w
naszym regionie.
Celem konferencji było przygotowanie, opartych na solidnych badaniach naukowych
i pragmatycznych, zaleceń dla oceny ryzyka dla środowiska, ze szczególnym
uwzględnieniem nadziemnych, niedocelowych gatunków stawonogów, zaleceń które
będzie można wykorzystać w poszczególnych krajach, przy uwzględnieniu wymagań
legislacyjnych
i warunków lokalnych. Jak podkreśla coraz więcej przedstawicieli grup
ekologicznych
i naukowców, przenoszenie wyników badań uzyskanych np. w USA lub w innych
strefach klimatyczno – glebowych i systemów upraw, nie oddaje w pełni wszystkich
zależności troficznych w ramach uprawy, na jej obrzeżach i dalszego krajobrazu.
Ważnym czynnikiem tych ocen są też różnice w strukturze agralnej w
poszczególnych regionach.
Referaty i 20 posterów obejmowało następującą problematykę:
- Opracowanie i harmonizacja technik i metod stosowanych w testach nad oceną ryzyka upraw roślin GM na środowisko w Europie.
- Oddzielenie metodyki prowadzenia badań związanych z analizą ryzyka dla środowiska od monitoringu, po wprowadzeniu odmiany GM do uprawy.
- Specyficzność działania odmian GM na organizmy docelowe a ich oddziaływanie na organizmy niedocelowe (działania niezamierzone).
- Możliwość połączenia walki biologicznej z uprawą odmian GM.
- Oddzielenie potencjalnego oddziaływania upraw GM od wpływu nowoczesnych technologii upraw na bioróżnorodność flory i fauny agrocenoz.
- Możliwość powstawania populacji agrofagów przełamujących odporność roślin GM i metody zapobiegania tym zjawiskom.
Po raz pierwszy na forum międzynarodowym podano dane terenowe z doświadczeń
przeprowadzonych w Polsce południowo – wschodniej i południowo – zachodniej nad
skuteczną ochroną kukurydzy przed szkodnikami – gąsienicami omacnicy
prosowianki.
Jeszcze ważniejsze dane, dotyczące bezpieczeństwa żywności przedstawili dr A.
Tekiela i dr R. Gabarkiewicz , o zmniejszeniu wystąpienia toksycznych mykotoksyn
dla zwierząt i człowieka, w nasionach kolb odpornej na omacnicę odmiany
kukurydzy GM. Jest to informacja ważna z punku obowiązku monitorowania
mykotoksyn w produktach spożywczych, wymagana dyrektywą Komisji Europejskiej.
Uczestnicy Konferencji wskazali, że ich własne badania laboratoryjne,
szklarniowe i obserwacje polowe prowadzone na dużych polach doświadczalnych,
wykazały po 10 latach, że nie ma dowodów naukowych wskazujących, że uprawy GM
negatywnie oddziałują na środowisko, poza tymi związanymi z nowoczesnymi
metodami uprawy (Sanvido i współ., Ammann). Szczególnie ważne są wnioski autorów
czeskich prowadzących wieloletnie obserwacje polowe przedstawione w referacie:
„Brak oddziaływania kukurydzy z ekspresją toksyny bakteryjnej Cry 1Ab na skład
zespołów owadów” (Habustova i współ.).
Wnioski z konferencji:
1. Zaproponowana metodyka oceny ryzyka dla roślin GM, oparta na kolejnych
testach laboratoryjnych, z wykorzystaniem roślin GM i sztucznych diet, z
dodatkiem różnych poziomów toksyn (włącznie z analizą najgroźniejszego
przypadku) została przyjęta zarówno przez przedstawicieli ośrodków badawczych
jak i firm biotechnologicznych.
2. Uprawa odmian transgenicznych kukurydzy z genami Bt warunkującymi odporność
na porażenie przez omacnicę prosowiankę i sówke Sesamia sp. zajęła około 100
tysięcy ha
w 2006 roku w takich krajach europejskich jak: Hiszpania, Portugalia, Niemcy,
Czechy, Słowacja i Rumunia.
3. W stosunku do referatów naukowych przedstawionych w czasie dwóch poprzednich
konferencji (Praga, 2003 i Ileida, 2005) zmalała ilość nowych doniesień nad
oddziaływaniem kukurydzy z genem cry 1Ab, odpornej na omacnicę prosowiankę na
różne elementy środowiska, a przedstawiono prace podsumowujące badania ostatnich
lat. Świadczy to o fakcie akceptacji tych odmian, jako niezagrażających
bioróżnorodności
w tych krajach.
4. W krajach zagrożonych wystąpieniem zachodniej kukurydzianej stonki
korzeniowej (Czechy, Austria, Niemcy) prowadzi się intensywne badania,
finansowane przez agencje rządowe, nad działaniem odmian kukurydzy
wytwarzających toksyczne białko Bt Cry 3A i Cry3Bb1 na tego szkodnika jak i na
organizmy niedocelowe. Ten inwazyjny gatunek pojawił się też w Polsce
południowej.
5. Nadal wskazuje się na konieczność analizy występowania toksycznych białek w
różnych częściach transgenicznych roślin, wskazując na konieczność stosowania
nowoczesnych metod biologii molekularnej. Wyniki uzyskane w Europie nie zawsze
oddają dane uzyskane w USA.
6. Przedstawione badania i analizy genetyczne dotyczące częstotliwości
występowania alleli, które mogą powodować przełamywanie odporności odmian
transgenicznych przez populacje agrofagów, wskazują na niskie prawdopodobieństwa
przełamania odporności
w najbliższych 10-u lat. Niemniej wskazanym jest zachowanie refugiów, upraw
konwencjonalnych odmian, na których populacje szkodników nie będą wystawione na
presję selekcyjną toksycznych białek Bt. W USA wymagana jest uprawa odmian
konwencjonalnych kukurydzy na 20% areale.
7. Ocenę wpływu upraw odmian zmodyfikowanych genetycznie na środowisko należy
porównywać w stosunku do obecnie stosowanych powszechnie metod uprawowych,
w tym do efektów stosowania chemicznych środków ochrony roślin.
8. Istnieją znaczne rozbieżności w ocenie wartości różnych elementów środowiska,
co wpływa na opinię różnych grup społeczeństwa na uwolnienie odmian GM do
środowiska.
9. Podkreślono, że to intensywne systemy upraw spowodowały utratę
bioróżnorodności agrocenoz w wielu krajach. Jest do pogodzenia uprawa odpornych
na szkodniki i choroby odmian transgenicznych w systemach ochraniających
agrocenozy, a nawet ekologicznych.
Opracowanie prof. Zbigniew T. Dąbrowski (nadesłane: Niezależna Agencja
Prasowa)
Wybrane wiadomości z bitechnologii
- Kieszonkowy analizator DNA
- 24-letnia Polka współodkrywczynią elementu mechanizmu naprawy DNA
- Światowe Dni Innowacji w Poznaniu
- Naukowcy zamierzają je zbadać, aby lepiej zrozumieć procesy starzenia narządu wzroku.
- Udało się zsekwencjonować genom konia domowego
- Selvita opracowała polską wersję systemu zarządzania informacją laboratoryjną STARLIMS
- Finansowanie projektów wdrożeniowych na wczesnym etapie ich komercjalizacji szansą na rozwój polskiej biotechnologii