Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej: artykuł nr 48998
2010-12-09 22:18:10 Ciekawostki
Profesor Anna Wierzbicka z Australian National University w Canberze, prof. Tomasz Guzik z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz prof. Tadeusz Marek Krygowski z Uniwersytetu Warszawskiego otrzymali 8 grudnia polskie Noble. Uroczystość wręczenia nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nazywanych polskimi Noblami, odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.
Gratulując laureatom, prezes fundacji prof. Maciej Żylicz powiedział,
że prowadzili oni swoje badania uczciwie, z poświęceniem i wytrwale,
czasem przy oporze otoczenia, czym, według niego, spełnili kryteria
etosu naukowca. ?Albert Einstein powiedział kiedyś: +Wiele osób
powiada, że intelekt decyduje o tym, że ktoś jest wielkim uczonym. To
nieprawda. O wszystkim decyduje charakter+? - powiedział prof. Żylicz.
W trakcie uroczystości odczytano list gratulacyjny od prezydenta
Bronisława Komorowskiego.
?Wybitne osiągnięcia laureatów przypominają jak wielu polskich
uczonych lokuje się w światowej ścisłej czołówce. (...) W historii
naszej nauki nie brak wielkich nazwisk polskich uczonych, których
troską pozostaje rozwój tego wspólnego ogólnoludzkiego dobra, jakim
jest wiedza. Tę świetną tradycję musimy kontynuować? - napisał
prezydent.
Gratulacje uczonym złożyła też minister nauki i szkolnictwa
wyższego Barbara Kudrycka. ?Państwo przynosicie zaszczyt nauce polskiej
bez względu na to, czy pracujecie w Polsce czy za granicą. (?) Nikt nie
ma takiego prestiżu w Polsce i na świecie, jak naukowcy? - powiedziała.
Minister przypomniała, że rok 2011 został niedawno ogłoszony
przez Sejm rokiem Marii Skłodowskiej-Curie i zacytowała zdanie, którego
autorką była polska noblistka: ?Uczony jest w swojej pracowni nie tylko
technikiem lecz również dzieckiem, wpatrzonym w zjawiska przyrody i
świata, wzruszające jak czarodziejska baśń?.
Prof. Anna Wierzbicka została uhonorowana Nagrodą FNP w
dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych za stworzenie teorii
naturalnego metajęzyka semantycznego oraz odkrycie zbioru znaczeń
elementarnych wspólnych dla wszystkich języków. Laureatka zbadała
teorię, że we wszystkich językach na świecie istnieje zbiór wspólnych
pojęć, które opisują codzienne zjawiska i sytuacje. Słowa te, to np.
?ja?, ?ty?, ?dużo?, ?mało?, ?jeżeli?, ?ponieważ?. Prof. Wierzbicka
ustaliła wraz ze swoimi współpracownikami, że słów tych jest nie więcej
niż 60-65 słów. Ponadto odkryli oni, że nie tylko same słowa są wspólne
dla wszystkich języków, ale też zasady łączenia ich ze sobą.
Odbierając nagrodę, prof. Wierzbicka podziękowała swoim
współpracownikom, rodzinie i mentorom. ?Nikt z nas nie żyje w próżni i
nie zawdzięcza osiągnięć naukowych wyłącznie samemu sobie? -
podkreśliła.
Prof. Tomasz Guzik otrzymał Nagrodę FNP w obszarze nauk
przyrodniczych i medycznych za ?wykazanie istotnego znaczenia układu
odporności w mechanizmie powstawania nadciśnienia tętniczego?.
Prof. Guzik postanowił znaleźć wspólne elementy trzech teorii,
będących próbą wyjaśnienia mechanizmu powstawania nadciśnienia
tętniczego. Jedna z nich mówi, że choroba ta jest wynikiem
nieprawidłowej budowy naczyń krwionośnych, druga, że złej pracy nerek,
ostatnia, że nieprawidłowych procesów zachodzących w mózgu. Okazało
się, że elementem łączącym te teorie są komórki układu odpornościowego
? limfocyty T, krążące między naczyniami, nerkami a mózgiem.
W trakcie eksperymentów zespół prof. Guzika wywoływał u myszy
nadciśnienie, podając im środki farmakologiczne lub duże ilości soli
kuchennej. Myszy, które były zmodyfikowane genetycznie (w taki sposób,
że ich organizmy nie wytwarzały limfocytów T) nie chorowały na
nadciśnienie, mimo podawania im leków i soli.
Prof. Guzik powiedział podczas uroczystości, że głównym celem
jego działalności badawczej, oprócz ciekawości cechującej każdego
naukowca, było poszukiwanie nowych sposobów pomagania pacjentom.
Zadeklarował, że nadal będzie to dla niego priorytetem.
?Będąc wielkim zaszczytem, nagroda ta jest dla mnie wyzwaniem i
zobowiązaniem do intensywnej pracy, po to, aby nasza obserwacja mogła
znaleźć zastosowanie kliniczne, bo droga z laboratorium do kliniki jest
niestety bardzo długa i czasami wyboista? - powiedział prof. Guzik.
Prof. Tadeusz Marek Krygowski został laureatem Nagrody FNP w
obszarze nauk ścisłych za stworzenie metody ilościowego określania
aromatyczności związków organicznych. Udało mu się stworzyć system,
który jasno i logicznie pozwala ocenić, w jakim stopniu cząsteczka
związku chemicznego spełnia kryteria bycia związkiem aromatycznym.
Kryteriów tych jest wiele ? np. regularność odległości między atomami w
cząsteczce, ograniczona zdolność do udziału w reakcjach chemicznych
oraz budowa oparta o pierścienie węglowe.
?Nie byłoby tych osiągnięć, gdyby opatrzność Boża nie postawiła
na mojej drodze życia wielu wspaniałych ludzi? - powiedział prof.
Krygowski, odbierając nagrodę. Profesor podziękował swoim bliskim,
nauczycielom, mentorom i współpracownikom.
Nagrody są przyznawane za osiągnięcia i odkrycia stanowiące
istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny naszego kraju oraz
zapewniające Polsce miejsce w nauce światowej. Każdy z laureatów
otrzymuje 200 tys. zł. Nagrody są przyznawane w czterech obszarach:
nauk humanistycznych i społecznych, przyrodniczych i medycznych, nauk
ścisłych oraz nauk technicznych. W tym roku nie wyłoniono laureata w
kategorii nauk technicznych.
Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie
tegorocznymi zdobywcami nagrody, liczy 68 osób. Są wśród nich m.in.
prof. Tomasz Dietl, prof. Wiesław W. Jędrzejczak, prof. Zofia
Kielan-Jaworowska, prof. Karol Modzelewski, prof. Andrzej Paczkowski,
prof. Jadwiga Staniszkis, prof. Andrzej Udalski i prof. Aleksander
Wolszczan.
W środowej uroczystości uczestniczyli m.in. minister nauki i
szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka, doradca prezydenta Jerzy
Osiatyński, ambasador Australii Ruth Pearce prezes Polskiej Akademii
Nauk Michał Kleiber, dyrektor Narodowego Centrum Badań i rozwoju
Bogusław Smólski oraz przedstawiciele wyższych uczelni i związanych z
nauką instytucji państwowych i organizacji pozarządowych.
PAP ? Nauka w Polsce, Urszula Rybicka
Wybrane wiadomości z ciekawostek
- Belgia: Adoptuj dinozaura, pomóż muzeum
- Mysia inwazja na samolot
- Przyjdź na casting Patio Tv
- 6 spotkań popularnonaukowych w warszawskiej Kawiarni Naukowej
- Znamy już laureata II edycji Stypendium naukowego im. Anny Pasek
- prof. Andrzej Sczeklik uhonorowany doktoratem honoris causa UJ
- Liczą gatunki żyjące na ziemi