Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej


Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej: artykuł nr 48998

2010-12-09 22:18:10 Ciekawostki

Profesor Anna Wierzbicka z Australian National University w Canberze, prof. Tomasz Guzik z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz prof. Tadeusz Marek Krygowski z Uniwersytetu Warszawskiego otrzymali 8 grudnia polskie Noble. Uroczystość wręczenia nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nazywanych polskimi Noblami, odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.

Gratulując laureatom, prezes fundacji prof. Maciej Żylicz powiedział, że prowadzili oni swoje badania uczciwie, z poświęceniem i wytrwale, czasem przy oporze otoczenia, czym, według niego, spełnili kryteria etosu naukowca. ?Albert Einstein powiedział kiedyś: +Wiele osób powiada, że intelekt decyduje o tym, że ktoś jest wielkim uczonym. To nieprawda. O wszystkim decyduje charakter+? - powiedział prof. Żylicz.

W trakcie uroczystości odczytano list gratulacyjny od prezydenta Bronisława Komorowskiego.

 ?Wybitne osiągnięcia laureatów przypominają jak wielu polskich uczonych lokuje się w światowej ścisłej czołówce. (...) W historii naszej nauki nie brak wielkich nazwisk polskich uczonych, których troską pozostaje rozwój tego wspólnego ogólnoludzkiego dobra, jakim jest wiedza. Tę świetną tradycję musimy kontynuować? - napisał prezydent.

 Gratulacje uczonym złożyła też minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka. ?Państwo przynosicie zaszczyt nauce polskiej bez względu na to, czy pracujecie w Polsce czy za granicą. (?) Nikt nie ma takiego prestiżu w Polsce i na świecie, jak naukowcy? - powiedziała.

 Minister przypomniała, że rok 2011 został niedawno ogłoszony przez Sejm rokiem Marii Skłodowskiej-Curie i zacytowała zdanie, którego autorką była polska noblistka: ?Uczony jest w swojej pracowni nie tylko technikiem lecz również dzieckiem, wpatrzonym w zjawiska przyrody i świata, wzruszające jak czarodziejska baśń?.

 Prof. Anna Wierzbicka została uhonorowana Nagrodą FNP w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych za stworzenie teorii naturalnego metajęzyka semantycznego oraz odkrycie zbioru znaczeń elementarnych wspólnych dla wszystkich języków. Laureatka zbadała teorię, że we wszystkich językach na świecie istnieje zbiór wspólnych pojęć, które opisują codzienne zjawiska i sytuacje. Słowa te, to np. ?ja?, ?ty?, ?dużo?, ?mało?, ?jeżeli?, ?ponieważ?. Prof. Wierzbicka ustaliła wraz ze swoimi współpracownikami, że słów tych jest nie więcej niż 60-65 słów. Ponadto odkryli oni, że nie tylko same słowa są wspólne dla wszystkich języków, ale też zasady łączenia ich ze sobą.

 Odbierając nagrodę, prof. Wierzbicka podziękowała swoim współpracownikom, rodzinie i mentorom. ?Nikt z nas nie żyje w próżni i nie zawdzięcza osiągnięć naukowych wyłącznie samemu sobie? - podkreśliła.

 Prof. Tomasz Guzik otrzymał Nagrodę FNP w obszarze nauk przyrodniczych i medycznych za ?wykazanie istotnego znaczenia układu odporności w mechanizmie powstawania nadciśnienia tętniczego?.

 Prof. Guzik postanowił znaleźć wspólne elementy trzech teorii, będących próbą wyjaśnienia mechanizmu powstawania nadciśnienia tętniczego. Jedna z nich mówi, że choroba ta jest wynikiem nieprawidłowej budowy naczyń krwionośnych, druga, że złej pracy nerek, ostatnia, że nieprawidłowych procesów zachodzących w mózgu. Okazało się, że elementem łączącym te teorie są komórki układu odpornościowego ? limfocyty T, krążące między naczyniami, nerkami a mózgiem.

W trakcie eksperymentów zespół prof. Guzika wywoływał u myszy nadciśnienie, podając im środki farmakologiczne lub duże ilości soli kuchennej. Myszy, które były zmodyfikowane genetycznie (w taki sposób, że ich organizmy nie wytwarzały limfocytów T) nie chorowały na nadciśnienie, mimo podawania im leków i soli.

 Prof. Guzik powiedział podczas uroczystości, że głównym celem jego działalności badawczej, oprócz ciekawości cechującej każdego naukowca, było poszukiwanie nowych sposobów pomagania pacjentom. Zadeklarował, że nadal będzie to dla niego priorytetem.
?Będąc wielkim zaszczytem, nagroda ta jest dla mnie wyzwaniem i zobowiązaniem do intensywnej pracy, po to, aby nasza obserwacja mogła znaleźć zastosowanie kliniczne, bo droga z laboratorium do kliniki jest niestety bardzo długa i czasami wyboista? - powiedział prof. Guzik.

 Prof. Tadeusz Marek Krygowski został laureatem Nagrody FNP w obszarze nauk ścisłych za stworzenie metody ilościowego określania aromatyczności związków organicznych. Udało mu się stworzyć system, który jasno i logicznie pozwala ocenić, w jakim stopniu cząsteczka związku chemicznego spełnia kryteria bycia związkiem aromatycznym. Kryteriów tych jest wiele ? np. regularność odległości między atomami w cząsteczce, ograniczona zdolność do udziału w reakcjach chemicznych oraz budowa oparta o pierścienie węglowe.

 ?Nie byłoby tych osiągnięć, gdyby opatrzność Boża nie postawiła na mojej drodze życia wielu wspaniałych ludzi? - powiedział prof. Krygowski, odbierając nagrodę. Profesor podziękował swoim bliskim, nauczycielom, mentorom i współpracownikom.

 Nagrody są przyznawane za osiągnięcia i odkrycia stanowiące istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny naszego kraju oraz zapewniające Polsce miejsce w nauce światowej. Każdy z laureatów otrzymuje 200 tys. zł. Nagrody są przyznawane w czterech obszarach: nauk humanistycznych i społecznych, przyrodniczych i medycznych, nauk ścisłych oraz nauk technicznych. W tym roku nie wyłoniono laureata w kategorii nauk technicznych.

Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie tegorocznymi zdobywcami nagrody, liczy 68 osób. Są wśród nich m.in. prof. Tomasz Dietl, prof. Wiesław W. Jędrzejczak, prof. Zofia Kielan-Jaworowska, prof. Karol Modzelewski, prof. Andrzej Paczkowski, prof. Jadwiga Staniszkis, prof. Andrzej Udalski i prof. Aleksander Wolszczan.

W środowej uroczystości uczestniczyli m.in. minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka, doradca prezydenta Jerzy Osiatyński, ambasador Australii Ruth Pearce prezes Polskiej Akademii Nauk Michał Kleiber, dyrektor Narodowego Centrum Badań i rozwoju Bogusław Smólski oraz przedstawiciele wyższych uczelni i związanych z nauką instytucji państwowych i organizacji pozarządowych. 

PAP ? Nauka w Polsce, Urszula Rybicka

Dzięki uprzejmości: PAP - Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z ciekawostek