Certyfikaty FSC: artykuł nr 1938
2006-02-14 18:12:45 Leśnictwo
Certyfikaty FSC są dobrowolnym oznakowaniem, o które mogą ubiegać się sprzedawcy drewna i jego produktów. Są one dowodem na przestrzeganie zasad ekologii w procesach produkcji leśnej. W listopadzie ubiegłego roku polska Grupa Robocza FSC ustaliła ujednolicone "Zasady, Kryteria i Wskaźniki Dobrej Gospodarki Leśnej w Polsce". Forest Stewardship Council (FSC) jest organizacją międzynarodową skupiającą instytucje zainteresowane promocją gospodarki leśnej zakładającej odpowiedzialność przyrodniczą i społeczną.
Kupując produkty drewniane oznaczone certyfikatem FSC można mieć pewność, że
pochodzą one z lasu zarządzanego zgodnie z dobrem przyrody, a także dobrem
żyjących na jego terenie społeczności, czyli według zasad Dobrej Praktyki
Leśnej.
Wiele w postrzeganiu problemu ochrony lasów zmieniło się na lepsze. Obecnie nie
tylko chroni się istniejące drzewostany, ale całe ekosystemy leśne z ich
specyficzną bioróżnorodnością, przede wszystkim poprzez utrzymywanie lasu w
stanie zbliżonym do naturalnego. Im bardziej drzewostan zniekształcony jest
przez człowieka, tym ryzyko szkód jest większe. Im bardziej różnorodne jest
środowisko leśne, tym wytrzyma większą presję ze strony czynników mu
zagrażających. W dotychczasowej gospodarce leśnej naturalne potrzeby ekosystemu
nie zawsze były uwzględniane.
Przykładem wymogu, jaki spełniać musi certyfikowany obszar leśny, jest
pozostawianie na każdym hektarze co najmniej 200 drzew dziuplastych, czyli
takich, w których bytuje ptactwo, przyczyniające się m.in. do roznoszenia
nasion. Również tzw. martwe drewno nie może być całkowicie usuwane. Na
określonej jednostce obszaru leśnego należy pozostawiać minimum 5 proc. masy
drewna martwego - wyjaśnia reprezentant Grupy Roboczej FSC w Polsce, Robert
Knysak.
Pojawienie się obumarłego drzewa zmienia w sposób znaczący warunki siedliskowe
na danym terenie. Zmieniają się nasłonecznienie, wilgotność, dostępność związków
mineralnych. Tempo rozkładu zależne jest między innymi od stopnia
nasłonecznienia stanowiska. Im więcej słońca, tym rozkład trwa dłużej. W
miejscach ocienionych szybciej rozwijają się mchy, porosty, glony, wątrobowce i
grzyby, stanowiąc rezerwuar wody, zarówno opadowej, jak i powstającej w
procesach metabolicznych.
Martwe drewno jest też skarbnicą energii i substancji chemicznych
(magazynowanych w jego tkance w konsekwencji fotosyntezowania „za życia”),
niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ekosystemu. W miarę rozkładu drzewa
wzrasta jego przydatność jako mikrosiedliska. Jest to bardzo istotne dla
zwierząt wyższych. Drewno stanowi wówczas schronienie i źródło pokarmu dla
ssaków, płazów, gadów i ptaków. Dzięki jego obecności przetrwać mogą rzadkie
gatunki zwierząt, jak dzięcioły białogrzbiety, dzięcioły trójpalczaste,
muchołówka białoszyja, sinak, włochatka, sóweczka.
Zadomawiają się tu liczne bezkręgowce, zarówno żyjące w martwej kłodzie, jak i
żywiące się grzybami rozkładającymi drewno, czy owocnikami tych grzybów. Spotkać
tu można również wiele zagrożonych gatunków owadów. Aby umożliwić im bytowanie w
lesie, należy zapewnić wszelkie rodzaje martwego drewna – pnie stojące, leżące
kłody, gałęzie, uschnięte konary.
Wewnątrz lasu pozostawiane są także tzw. użytki ekologiczne, czyli enklawy
innych siedlisk, jak małe zbiorniki wodne czy polany śródleśne będące
potencjalnym miejscem egzystowania wielu gatunków zwierząt, dzięki którym wpływa
się dodatnio na zachowanie równowagi wewnątrz leśnego ekosystemu. Na zrębach
pozostawia się przestoje, czyli drzewa służące jako schronienie dla licznych
organizmów.
Przyjęcie ujednoliconych standardów FSC oznacza szansę na lepszą ochronę
polskich lasów poprzez ograniczenie złych praktyk, które dotychczas nie zostały
wyeliminowane nawet w lasach objętych certyfikatem. Dotychczas stosowanie w
Polsce standardów FSC miało charakter bardzo ogólny, ze względu na specyfikę
problemów i zagrożeń w polskiej gospodarce leśnej. Każda z 15 akredytowanych
przez FSC firm miała prawo do własnej interpretacji standardów międzynarodowych.
Istniało wiele rozbieżności, zarówno w odniesieniu do ochrony reprezentatywnych
obszarów leśnych, jak i gatunków zwierząt oraz roślin na nich bytujących.
Obecnie w kraju istnieje ponad 6 mln hektarów lasów objętych certyfikatem.
Według Roberta Knysaka, wraz z wprowadzeniem ujednoliconych standardów obszary
te zostaną poddane weryfikacji. Wprowadzenie nowych zasad certyfikowania wymagać
będzie wielu zmian w prawodawstwie polskim - mówi Knysak.
"Uważam za bardzo cenne dla polskiego leśnictwa precyzyjne określenie
konkretnych parametrów, jakie muszą być spełnione, by las otrzymał certyfikat.
Na całym świecie dąży się do takiego gospodarowania lasami, by w jak największym
stopniu przypominały obszary naturalne, poprzez zachowanie takich elementów,
które pozwalają utrzymać bioróżnorodność i zachodzące w lesie naturalne procesy
biologiczne. Również kwestie związane z zapewnieniem odpowiednich warunków
pracującym w lesie ludziom powinny być na terenie lasów certyfikowanych bardziej
+cywilizowane+. Leśnicy powinni mieć odpowiednie zabezpieczenie socjalne, odzież
ochronną, a także zapewnione należyte wynagrodzenie za pracę" - wylicza Knysak.
Ujednolicone polskie standardy FSC przyjęte zostały po blisko pięciu latach
dyskusji. W skład polskiej Grupy Roboczej FSC, zainicjowanej przez WWF, wchodzą
przedstawiciele społecznych i ekologicznych organizacji pozarządowych, leśników,
a także przedstawiciele przemysłu drzewnego.
"Musimy udowodnić, że dołożyliśmy wszelkich starań, aby standardy polskie nie
odbiegały znacząco od obowiązujących w krajach sąsiedzkich. Wówczas polskie
standardy FSC zostaną oficjalnie zatwierdzone, o czym poinformujemy prywatnych i
państwowych zarządców lasów" - tłumaczy Knysak.
Dzięki uprzejmości:
PAP - Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz