W Polsce mamy już 25 gatunków nietoperzy: artykuł nr 5511
2008-03-10 11:38:29 Zoologia
Przez długi czas fauna naszego kraju liczyła 21 gatunków nietoperzy. Jeszcze dzisiaj wiele źródeł podaje taką ich liczbę. W ostatnich latach natomiast stwierdzono cztery kolejne gatunki tych zwierząt.
Zaczęło się od karlików. Chiropterolodzy rejestrujący dźwięki nietoperzy przy pomocy specjalnych detektorów już w 1994 roku zauważyli, że karliki malutkie wykazują swoistą zmienność. Niektóre osobniki generują ultradźwięki o częstotliwości 45 kHz, inne zaś o częstotliwości 55 kHz. Po genetycznym przebadaniu tych zwierząt w 1999 roku okazało się, że w gruncie rzeczy są to dwa różne gatunki, choć bardzo do siebie podobne – prawie identyczne! W ten sposób obok karlika malutkiego (Pipistrellus pipistrellus) pojawił się inny karlik Pipistrellus pigmaeus. Pozostała jeszcze kwestia określenia dla niego polskiej nazwy. Mieliśmy karlika większego i karlika malutkiego, a że ten trzeci był z nich najmniejszy przyjęto nazwę karlik drobny. Tak oto przybył nowy gatunek nietoperza, a ich ogólna liczba w Polsce wzrosła do 22.
Potem pojawił się kolejny karlik. W 2004 roku w Warszawie stwierdzono jednego osobnika karlika Khula (Pipistrellus kuhlii). Jest to gatunek występujący w południowej Europie, w strefie klimatu śródziemnomorskiego. W ostatnich latach obserwowana jest jego ekspansja na północ. Stąd nie wiadomo, czy stwierdzony osobnik został zawleczony jakimś pojazdem, czy jest to pierwszy symptom, że nietoperz ten opanowuje nowe tereny. W ten sposób liczba karlików wzrosła do czterech, a ogólna liczba krajowych gatunków nietoperzy do 23.
Po karlikach przyszła pora na nocki. W 2005 roku w Tatrach stwierdzono nocka ostrousznego. W otworze Jaskini Czarnej w rozstawioną sieć złowiono jednego dorosłego samca. Jest to gatunek, którego spodziewano się w Polsce, gdyż na Słowacji znane były jego stanowiska zlokalizowane niedaleko naszej południowej granicy. W ten sposób lista krajowych gatunków nietoperzy wzrosła do 24.
Kolejnym gatunkiem też był nocek. Przeprowadzone badania genetyczne wykazały,
że dwa bardzo do siebie podobne gatunki nocek Brandta i nocek wąsatek to w
rzeczywistości 3 gatunki. Po przeprowadzeniu badań genetycznych wyróżniono
jeszcze nocka Alkatoe (Myotis alcathoe). Ten nowy dla nauki gatunek po raz
pierwszy został opisany w 2001 roku z obszaru Grecji. W 2007 roku pojawiła się
publikacja naukowa wykazująca obecność tego gatunku na terenie Polski i w kilku
innych europejskich krajach. I tak oto liczba gatunków stwierdzonych w Polsce
obecnie wynosi 25.
Pełna lista krajowych gatunków nietoperzy:
www.nietoperze.pl
Andrzej Węgiel
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy
wegiel@au.poznan.pl
----------------------------------------------
Bibliografia:
1. Piksa K. 2006. First record of Myotis blythii in Poland (Chiroptera:
Vespertilionidae). Lynx (Praha) 37: 197-200.
2. Sachanowicz K., Ciechanowski M., Piksa K. 2006. Distribution patterns,
species richness and status of bats in Poland. Vespertilio 9-10: 151–173.
3. Sachanowicz K., Wower A., Bashta T. A. 2006. Further range extension of
Pipistrellus kuhlii (Kuhl, 1817) in central and eastern Europe. Acta Chiropterol.,
8: 543-548.
4. Niermann I., Biedermann M., Bogdanowicz W., Brinkmann R., Le Bris Y.,
Ciechanowski M., Dietz C., Dietz I., Estók P., Helversen O., Le Houédec A.,
Paksuz S., Petrov B.P., Özkan B., Piksa K., Rachwald A., Roué S. Y., Sachanowicz
K., Schorcht W., Tereba A., Mayer F. 2007. Biogeography of the recently
described Myotis alcathoe von Helversen and Heller, 2001. Acta Chiropterologica
9: 361-378.