Żółwie błotne: artykuł nr 4561
2007-05-14 10:04:45 Zoologia
Z najnowszych badań naukowców zajmujących się ochroną populacji żółwia błotnego w woj. lubuskim wynika, że gady te spędzają zimę w dużych grupach, a samice co roku z zaskakująca dokładnością odnajdują swoje gniazda – mówi dr Bartłomiej Najbar z Uniwersytetu Zielonogórskiego. W ubiegłym i w tym roku kilka żółwi – dorosłych samic i samców – zostało wyposażonych w nadajniki radiowe. Dzięki temu naukowcy przy użyciu telemetrii mogą na bieżąco śledzić trasy ich wędrówek.
HIBERNACJA W MULE
„Okazało się, że żółwie błotne spędzają zimę w dużych grupach liczących nawet do
kilkudziesięciu osobników w różnym wieku. Zagrzebują się w mule zbiorników
wodnych. Na wiosnę gady rozpraszają się, by późnym latem i jesienią ponownie
wrócić w to samo miejsce” – mówi dr Najbar.
Naukowcy znając miejsce zimowania gadów mogli również sprawdzić warunki, w
jakich hibernują. Żółwie zagrzebane w mule zapadają w letarg, oddychają tlenem
rozpuszczonym w wodzie, a ich tętno spada do zaledwie kilku uderzeń serca na
minutę. W takim stanie spędzają zimę w mule, którego temperatura przez niemal
cały rok jest stała i waha się od 7 do 9 stopni Celsjusza.
„Wiedząc, że w jednym miejscu hibernuje tak wiele żółwi, musimy je w tym czasie
szczególnie chronić. Każda ingerencja człowieka może bowiem zakończyć się dla
tych gadów tragicznie i spowodować nieodwracalne straty dla całej lokalnej
populacji” – zaznacza Najbar.
ZNAKOMITA ORIENTACJA W TERENIE
Zadziwiająca jest znakomita orientacja żółwi w terenie. Dzięki badaniom
telemetrycznym stwierdzone, że samice żółwia błotnego co roku składają jaja w
niemal dokładnie tym samym miejscu i mniej więcej o tej samej porze.
W tym roku żółwie zakończyły zimową hibernację wyjątkowo wcześnie. Do aktywności
wróciły w połowie marca, kiedy nastąpił gwałtowny wzrost temperatury. Przełom
maja i czerwca to czas, kiedy samice żółwia błotnego składają jaja. Nowe
pokolenie żółwi przyjdzie na świat w sierpniu lub wrześniu.
Od kilku lat część jaj wybieranych jest z gniazd w celu sztucznej inkubacji i
ochrony przed drapieżnikami. Dzięki temu więcej żółwików ma szanse na przeżycie.
Niewykluczone, że podobnie będzie w tym roku, jednak decyzji jeszcze nie ma.
OCHRONIĆ ŻÓŁWIA BŁOTNEGO
W woj. lubuskim znajduje się jedno z najcenniejszych miejsc lęgowych żółwi
błotnych w Zachodniej Polsce. Co roku młode żółwiki wykluwają się z jaj
składanych przez samice w dolinie rzeki Ilanki w nadleśnictwie Rzepin
(Lubuskie). Z uwagi na wartość przyrodniczą tego miejsca od lat jest ono pod
opieką naukowców z Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Program ochrony żółwi błotnych w woj. lubuskim jest prowadzony przez dr.
Bartłomieja Najbara przy współpracy leśników z nadleśnictwa w Rzepinie. Od 1999
r. oznakowano na tym terenie ok. 70 żółwi, nie licząc tych, które odchowano w
sztucznych warunkach.
Jak podkreślają naukowcy, same badania nad żółwiami nie zapewnią im należytej
ochrony, a jedynie wyznaczają jej kierunki.
Aby lubuska populacja tych gadów miała się dobrze, potrzebne są konkretne
działania dotyczące m.in. udrażniania zarastających kanałów czy wycinki krzaków
i drzew zarastających nasłonecznione miejsca, gdzie samice żółwi składają jaja.
Wymaga to większego zaangażowania władz lokalnych w te działania.
Występujący w Polsce gatunek żółwia błotnego osiąga wagę do 1 kg, przy długości
pancerza do 26 cm. Zwierzęta te mają oliwkowe ubarwienie z licznymi żółtymi
plamkami i brunatną częścią brzuszną.
Samice osiągają zdolność rozrodczą po 20 roku życia, a samce w wieku kilkunastu
lat. Samica składa do 20 jaj, z których po mniej więcej 90 dniach wylęgają się
młode. Od 1935 roku żółwie błotne objęte są w Polsce ochroną gatunkową. Szacuje
się, że w naturze żyją ponad sto lat; brak jest na ten temat precyzyjnych
danych, bo wiek żółwia bardzo trudno określić.
PAP - Nauka w Polsce, Marcin Rynkiewicz
Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce